De Tour de France voor vrouwen was ooit een succes. Zelfs voormalig Belgisch kampioene Heidi Van De Vijver haalde haar slag thuis in één van de Rondes. Maar de wedstrijd ging van een hoogtepunt naar een ingewikkelde weg richting einde. Hoe het zelfs met een adembenemend mooie koers grandioos fout kan lopen.
Laat ons beginnen met een degelijke reconstructie.
- De UCI organiseert van 1984 tot en met 1989 de Tour de France Féminin in Frankrijk. Dit gebeurt onder de vleugels van de organisator van de Tour de France voor mannen: Amaury Sport Organisation (ASO).
- Van 1990 tot 1993 gaat de wedstrijd verder onder de naam ‘Tour de la CEE Féminin’. De Belgische Heidi Van De Vijver finisht in 1992 als 2e en wint in 1993 de uiteindelijk laatste Tour de la CEE Féminin.
- Vanaf 1992 vindt tegelijk de Tour Cycliste Féminin plaats. Pierre Boue durft het aan om opnieuw een vrouwelijke versie van de Tour te organiseren en dat niet meer onder de organisatie van ASO. Le Tour Cycliste Féminin is geboren. De Nederlandse Leontien van Moorsel wint de eerste 2 edities. Heidi Van De Vijver wordt in die jaren ’92 en ’93 2 keer 3e.
- Door gebrek aan sponsors en publiciteit trekt de UCI in 1993 de stekker uit de Tour de la CEE Féminin. De Tour heeft wel veel publieke interesse, maar verdwijnt vooral omdat ASO zijn organisatie van de mannen-Tour verbreedt ten koste van de vrouwen-Tour. Het logistiek organiseren wordt dus moeilijker en moeilijker.
- Anno 1998 krijgt Pierre Boue het aan de stok met ASO. Er wordt gediscussieerd over de naam van de wielerronde en de kleur van de leiderstruien. De Tour Cycliste Féminin wordt uiteindelijk hernoemt naar La Grande Boucle Féminin Internationale. Ook de gele, groene en bolletjesleiderstruien worden gewijzigd. Weliswaar heel licht: geel wordt goud, groen smaragdgroen en de bolletjes worden vierkantjes.
- De UCI trekt zicht in 2005 terug, waardoor de’La Grande Boucle Féminine’ een nationale wedstrijd wordt.
- In 2009 wordt de stekker volledig uit La Grande Boucle Féminine Internationale getrokken.
- Marianne Vos ijvert als ambassadrice van het vrouwenwielrennen voor een nieuwe Ronde van Frankrijk voor dames, gelijkwaardig aan de ronde voor mannen (21 etappes). ASO zet een eerste stap in die richting en organiseert ‘La Course’, een eendagskoers met aankomst op de Champs-Elysées.
Heidi Van De Vijver over de verdwenen Tour
“Het is erg jammer dat zulke koersen weggevallen zijn. In die periode was dat echt populair”, zegt Heidi Van De Vijver. De intussen 46-jarige Belgische ploegleidster van het Lensworld-Zannata-Etixx Ladies Team schreef onder andere de Tour de la CEE Féminin op haar naam en werd meermaals 2e en 3e in de verschillende Rondes. Ze is ook meervoudig Belgisch kampioene op de weg en in het tijdrijden. Dat de verschillende namen en Rondes voor verwarring zorgen, beseft ze wel. “Er zijn eigenlijk twee Rondes geweest. De Ronde van Frankrijk voor vrouwen (Tour de France Féminin) was vroeger van ASO. Dat is lang voor mijn tijd begonnen (1984) en dan uiteindelijk gestopt in het jaar dat ik hem heb gewonnen (1993). Die Tour vond plaats op dezelfde tijd en moment als de Tour van de mannen. Hij had een enorme uitstraling omdat daar dezelfde organisatie als die van de mannen achter zat. Het was eigenlijk bijna helemaal hetzelfde: van hoe het werd aangekleed, dezelfde leiderstruien tot het leeuwtje dat je kreeg als je won. De laatste keer gingen we door verschillende landen: Andorra, Engeland, Italië,… Het was eigenlijk zo groot, misschien té groot. Voor ASO, die daarnaast nog zoveel organisaties heeft, was dat moeilijk om in te plannen, denk ik.”
Eén Tour
Daarnaast had je de Tour Cycliste Feminin (later la Grande Boucle Féminin Internationale). Daarin werd Van De Vijver twee keer derde. “Die ronde heeft iets langer standgehouden (tot 2009). Maar de laatste jaren werd de duur van de ronde van twee weken naar een paar dagen gereduceerd. Qua prestige was dat toch iets minder. Uiteindelijk is hij ook gewoon stopgezet. Maar voor iedereen is er maar één Tour, en dat was die van ASO.” Dat de Tour de France Féminin een lastige wedstrijd was, is zeker. “Het was enorm zwaar. Ik zei altijd: 3 of 4 cols oprijden in 1 rit, in een positie waarin je iets hebt te verdedigen, daarin word je 5 jaar ouder omdat je zoveel hebt afgezien. Het was echt wel extreem, maar dat was in mijn voordeel, want hoe zwaarder het was, hoe liever ik het had”, vertelt ze. De lengte van de wedstrijden was te vergelijken met die van nu: om en bij de 100 à 120 km met hier en daar een uitschieter. Ook het deelnemersveld was niet te onderschatten. “Er waren heel veel sterke nationale teams aanwezig. Het deelnemersveld bedroeg iets van een 120 rensters om het voor de organisatie nog in goede banen te kunnen leiden.”
Doping
Maar dat de Tour zo zwaar was, maakte misschien ook wel dat sommige rensters naar verboden middelen grepen. “Er was niet veel dopinggebruik denk ik, maar in die aantal jaren heb ik mezelf toch wel eens vragen gesteld. Ik vroeg me af hoe het kwam dat ik zelf – ik die alles voor mijn sport deed en uiteindelijk ook aan de top kwam – in die top plots vergezeld werd door rensters die uit het niets kwamen. Later zijn die bedenkingen dan ook bevestigd: de rensters zijn tegen de lamp gelopen. Maar het waren wel uitzonderingen. Het was ook moeilijk te begrijpen, het kostte waarschijnlijk meer dan je verdiende. Hoewel het prijzengeld in die periode hoger lag dan nu. Vooral omdat het een organisatie was van ASO. Dat zie je nu nog steeds in wedstrijden die georganiseerd worden door ASO. La Course bijvoorbeeld heeft een aanzienlijke prijzenpot.”
Zware onderneming
De Belgische kampioene van weleer kijkt vooral positief terug op de Tour de France voor vrouwen. “Het is echt enorm spijtig dat die verdwenen is. Er zijn al heel wat acties ondernomen voor een nieuwe Ronde, maar het is en blijft logistiek een heel zware onderneming. Er kruipt heel veel werk, geld en voorbereiding in. Al hoop ik ooit op een nieuwe Tour.”
De weg tot ‘La Course’
Nadat in 2009 het officiële doek viel over de Ronde van Frankrijk voor vrouwen, bleef er gedurende 5 jaar een leegte achter. Onder andere meervoudig wereldkampioene Marianne Vos liet het daar niet bij. Vos, die in de laatste editie in 2009 nog 3e werd, startte samen met 3 andere rensters een petitie op. Als ambassadrice eiste ze opnieuw een Ronde van Frankrijk voor vrouwen.
Vos stelde dan ook voor om tijdens de Tour de France bij de mannen vooruit te rijden. Kortere etappes dan haar mannelijke collega’s, maar wel met dezelfde aankomst. Praktisch moet dat haalbaar zijn, vindt ze. De hele organisatie is er al voor de wedstrijd van de mannen; met enkele aanpassingen zou de wedstrijd van de vrouwen perfect kunnen doorgaan. Ook de duur van 3 weken voorziet Vos in haar plan.
Tot een wedstrijd van 3 weken is het tot dusver nog niet gekomen, maar de petitie van het 4-tal heeft wel degelijk iets opgeleverd. Op 1 februari blijken liefst 97.307 mensen de petitie te hebben getekend. De organisatie van de Tour de France voorziet in 2014 voor de 1e keer La Course, een criterium voor vrouwen op de Champs-Elysées. Eerste winnares van La Course is niemand minder dan Marianne Vos zelf.
Fotomateriaal: affiches.