Transardennaise 2.0. Met de fiets dwars door het land van Semois, Maas en Viroin. Als Hannibal over de Alpen. Deze fietstocht leidt je door de meest dramatische landschappen van de Ardennen – Belgisch en Frans – en de Viroinval. Over adembenemende fietspaden langs de rivieren, kaarsrechte grindpaden door de uitgestrekte bossen en smalle kronkelpaadjes in de wildere wouden tussen Bouillon en Chimay.
Mindful fietsen
‘Vandaag begin ik aan een waanzinnig avontuur’, schreef ik op 11 augustus 2020. Ik stond op het punt te vertrekken voor een tocht van 1.600 km, van het Hageland tot de krijtrotsen van Cap Gris-Nez. Niet in rechte lijn, maar met bochten, omwegen en omzwervingen. In mijn rugzak had ik plaatsgemaakt voor 214 gram Mindfulness voor Fietsers van Nick Moore.
‘Mindful’ fietsen lijkt een contradictie: snel vooruit razen en toch stilstaan in het hier en het nu. Maar ik wilde er beter in worden. Want het is een metafoor voor het dagelijkse leven. Je bewuster worden van jezelf en je plaats in het geheel kan helpen om met meer respect om te gaan met je leefomgeving. Ik deed eerst de volledige Transardennaise, de bekende mountainbiketocht van Malmedy tot Bouillon. Dit is mijn vervolg. Van Bouillon tot Chimay. Transardennaise 2.0.
Aan het Kasteel van Bouillon, dat monumentaal op de heuvelflanken boven het stadje uittorent, dook ik de bossen en het land van de Semois in. Op een landkaart zie je hoe deze rivier kronkelt tussen Bouillon en het Franse Monthermé. Die kronkels fascineerden me. In het echt bleek het landschap uitdagender dan wat mijn overmoedige ogen op de kaart hadden aanschouwd. Ik was Hannibal die over de Alpen trok, en mijn fiets de olifant. Maar Nick Moore indachtig – ‘het is merkwaardig hoe vaak de natuur mij als ik een langere of zwaardere route neem, beloont met een uitzicht dat ik anders nooit had gezien’ – is het geen probleem om de fiets even aan de hand te nemen en te stappen als het moeilijk wordt.
De graftombe van de reus
Op het Belvedère van Bouillon, een 150-meter hoge toren in de bossen, weet je meteen waarom: hier zie je hoe dit stadje ingebed ligt in een adembenemend landschap dat doorkliefd wordt door de alomtegenwoordige Semois. Je ziet ook de bossen waar je even later met de fiets in duikt, om er aan de volgende rivierarm weer uit te komen met zicht op de 85-jaar oude abdij van Notre-Dame de Clairefontaine. Deze dakloze reiziger had bij de cisterciënzerzusters kunnen aanbellen voor een retraite, maar de roep van de reis was te sterk. En de zusters waren 3 jaar geleden toch in ruzie uit elkaar gegaan. Geef mij dan maar de sacraliteit van de natuur, want bij de eerste aanraking met de Semois was het enige geluid het kabbelen van de rivier en het tsjirpen van de krekels. Plots zag ik een prachtige 12e-eeuwse villa/vakantiehuis in het hart van het bos aan 1 van de rivierkronkels: Moulin du Rivage. Eigenaar Peter was zo vriendelijk me een bord pasta aan te bieden. En wat zeep, voor een bad in de rivier.
Op dat moment wist ik nog niet dat ik op deze paradijselijke plek in het midden van een natuurfenomeen stond. Dat zag ik pas nadat ik vanaf de villa omhoog was geklommen tot aan het uitzicht op de Graftombe van de Reus. Dit ‘uitzonderlijk erfgoed van Wallonië’ is 1 van de bekendste uitzichtpunten van de Ardennen. De legende zegt dat hier een reus begraven ligt die verslagen werd door Julius Caesar. Een legende van 2.000 jaar oud, dat is al even indrukwekkend als de werkelijke beeldhouwer van dit landschap: de Semois, die het in zijn eerste meanderende haarspeldbocht na Bouillon over duizenden jaren heeft gecreëerd.
Thou shall not pass
Dan volgden een 5-tal normale kilometers door het bos. Maar aan 1 van zijn meest idyllische oevers lokte de Semois me een verraderlijk landschap in. Op dat punt zou ik de passage met de fiets zelfs aan de meest avontuurlijke fietser niet aanraden: de ‘Laddertjeswandeling’, aan de felste haarspeldbocht van de Semois voor Frahan en Poupehan. Eenmaal ik erop was uitgekomen, bleef ik toch verder ploeteren. Hannibal zal zulke momenten ook gekend hebben, met zijn olifanten over de Alpen. Maar hij zette door. Plots verscheen Maria, een Russische die me krachtdadig duidelijk maakte: ‘Thou Shall Not Pass met de fiets’. Ik erkende mijn meerdere in de loodrechte ladderkokers waar geen fiets door kon, en nam een andere, niet minder prachtige route over smalle kronkelpaadjes door naald- en loofbossen, langs met mos overgroeide rotsen. Niet alleen de hoogtemeters benamen me de adem. Ook de uitzichten op de boven de bossen uitklimmende paden deden dat.
Hoe dichter ik bij de rand van het bos kwam, hoe meer de kerkklokken van het eerste dorp Frahan me als een sirene lokten. Hier kan je, na oversteek over de brug uit 1926, genieten van een pannenkoek of aardbeienmilkshake. Mooie grindwegen door het bos en asfaltwegen langs de dorpjes Alle-sur-Semois, Mouzaive en Laforêt leidden me uiteindelijk tot in Membre-sur-Semois, een dorp aan de Franse grens waar ik besloot te stoppen. Ik had graag Frankrijk bereikt, maar de gps toonde nog uitgestrekte bossen en de avond viel al. Je eindigt best niet zoals Hannibals manschappen in de Alpen.
Into the wild
De volgende ochtend wachtten me 80 kilometer, de Franse grens over, tot in Fumay. Ik was benieuwd wat de Franse Ardennen zouden brengen. De route tussen Membre en het volgende dorpje Bohan trok meteen het bos in. Mountainbikers geraken hier misschien wel fietsend boven, maar ik deed het met de fiets aan de hand. Eenmaal boven waande ik me in het paradijs. Wat ik niet in woorden kan beschrijven, is de unieke, zoete geur. Ik denk dat de natuur hier een aroma van naaldbomen en bloemen had gebrouwd. Die geur had ik mee naar huis willen nemen.
Na 7 km, midden in het Bois Communaux des Hautes-Rivières, toonde de gps een lijn op de kaart: de Belgisch-Franse grens. Ook in het landschap is dit zichtbaar: aan de Belgische kant naaldbomen en aan de Franse loofbomen die samen een mooi symbiotisch spel speelden. Op het golvende bospaadje, pal op de grens, langs een zijriviertje van de Semois dat zo uit de plaatjes van oerbossen leek weggestroomd, krijg je een zalig ‘into the wild-gevoel’.
Zijne Meanderende Schoonheid
Eenmaal uit het bos laat je de grens achter en rijd je Frankrijk in. De eerste dorpjes over de grens – Les-Hautes-Rivières, Nohan, Naux, Thilay – zijn panoramisch gelegen in het landschap, maar ogen mistroostig vanbinnen. Afgebladderde verf waarmee ‘Café Tabac’ is geschilderd, naast prachtige herenhuizen en zwart-witfoto’s in het straatbeeld van hoe het vroeger was, herinneren aan een levendig verleden. Maar alle winkels waren verlaten en de herenhuizen in verval. Deze dorpjes lopen leeg. De Franse Ardennen hebben in Frankrijk het imago van achtergestelde regio. Uitstervende industrieën, geen werk voor jongere inwoners, slechte verbindingen met grotere steden in de buurt. Dit deed mij pijn. Het is deze economische verwaarlozing die onze Europese identiteit bedreigt.
Het fietspad langs de Semois, die hier breed is en geschreven wordt als ‘Semoy’, was wél mooi ontwikkeld: de Trans-Semoisienne, een ware verademing om op te fietsen. In het stadje Monthermé wachtte een uniek moment: een verfrissend bad in de laatste wateren van de Semois aan de Abbaye de Laval Diei, een groet aan Zijne Meanderende Schoonheid voor hij uitmondt in grote broer de Maas. En vanaf hier werd het landschap grootser, met meer grandeur. De industrie, en de statige landhuizen en kastelen langs de route verraden opnieuw een grootser verleden, maar het landschap heeft niets aan schoonheid ingeboet. De Trans-Semoisienne veranderde in de Voie Verte Trans’Ardennes, een spectaculair fietspad langs de Maas die statig in de vallei tussen hoge beboste rotswanden kronkelt.
Mont du Malgré-Tout
Vanaf Monthermé volgde ik de Maas in 7 brede rivierarmen. In Revin had ik er bijna 40 km over prachtige fietspaden van perfect asfalt op zitten. Daar draaide ik rechts op voor de beklimming van de Mont du Malgré-Tout. Op een afstand van 10 km klom ik van 130 meter naar 500 meter hoogte. Maar geen zorgen: zoals de naam doet vermoeden geraak je ondanks alles wel boven, na 7 Tour-de-France-achtige haarspeldbochten. De volgende 16 km reed ik dwars door het Bois Communaux de Hargnies, een gebied van intensieve houtkap. Op het einde kreeg ik met de D989 naar Hargnies en de D7 tussen Hargnies en Haybes mijn beloning van de dag: een ongelooflijke afdaling van maar liefst 10 km lang. Aan 1 stuk euforisch rechtdoor vlammen, op 7 bochten na.
Haybes en Fumay zijn vandaag dorpen tussen de rotswanden van de Maasvallei, maar de monumentale huizen doen aan een groots stedelijk verleden denken. In een van die huizen, 17e-eeuws, woont een Vlaamse familie. Ik was hen enorm dankbaar dat ik in deze rustgevende omgeving mocht recupereren.
Leisteen
Zoon Rob, zelf fervent mountainbiker, hielp me de route uit te stippelen van Fumay langs het Belgische Viroinval en Couvin tot in Chimay. Eerst reden we 5 km op de Belgisch-Franse grens, waar nog oude leisteenschachten in het bos liggen. De ondergrond rond Fumay zit vol met leisteen, en dat zie je aan de huizen. Ooit een grote industrie die deze regio rijkdom schonk, vandaag gesloten en heroverd door de natuur. De nieuwe leien dakpannen voor het huis van Robs familie moesten worden ingevoerd uit Spanje, naar de streek waar de grond er vol mee zit.
Dan staken we de grens naar België over: een houten bruggetje over een piepklein riviertje in Bois de Couvin. Heerlijke eenrichtingspaadjes leiden je via Bois de Treignes tot in Oignies en verder naar Le Mesnil en de dorpjes aan de rivier de Viroin: Vierves en Olloy. Een paar van de mooiste dorpen van Wallonië, met een rijke geschiedenis. De vallei van de Viroin, een prachtig natuurgebied met uitdagende paden, is de geologische grens van de Ardennen. Hier en daar stuit je op een ongelooflijk uitzicht over de vallei. En dan, totaal onverwacht, een natuurfenomeen om U tegen te zeggen: Fondry des Chiens. Ingestorte grotten die nu een afgrond vol rotspieken vormen. Alleen hier, in de Viroinval, vind je dit fenomeen.
Geluk
De resterende 50 km van deze rit zijn uitdagend, maar van een zeldzame schoonheid. Voor je inspanningen word je beloond met het ene stukje paradijs na het andere: reusachtige bomen, als trollenbomen die zo uit Lord Of The Rings lijken weggelopen, kleurrijke heide, bosriviertjes, en dramatische paden langs rotswanden. Als je na zo’n rit de laatste kilometers over asfalt aan 40 km per uur richting Chimay hebt gevlamd, zoals de renners in de Tour de France over de Champs Elysées, en je komt ‘s avonds aan op je bestemming, uitgeput en vervuld van nieuwe ervaringen, doorweekt van de regen maar weer opgedroogd door de zon, als je telkens opnieuw aan de andere kant van onmetelijke bossen toch weer die volgende kerktoren zag verschijnen, dan ervaar je dat ongrijpbare: geluk.
Download hier de volledige route Bouillon-Chimay – 191 km.
Volg Pieter Stockmans op Strava!
Schrijf je in op onze nieuwsbrief en maak kans op de laatste cross-T-shirts van WielerVerhaal!
De winnaars worden bekendgemaakt op 1 maart 2021 – mail je T-shirt maat en volledige adresgegevens alvast naar [email protected] om je kans te verdubbelen! (de winnaar van de Giro Empire koersschoenen is Carlo Lepla uit Ieper! Hij werd persoonlijk op de hoogte gebracht)
12 comments
Hallo, is deze rit goed te doen met een gravel/cyclocrossfiets? Ik lees dat er ook in bebost gebied wordt gereden. Is daar dan eerder toch een MTB aangeraden? Mvg Adriaan
Beste Adriaan, zoals je op de foto’s kan zien, heb ik deze rit gedaan met een Ridley-cyclocrossfiets. Een zeer goede fiets, maar niet gemaakt voor lange afstanden over zwaar terrein. Daarom schreef ik ook over Hannibal en de olifant. De rit gaat voor het grootste deel door bossen, met ook wat hoogtemeters. Maar ik heb het gedaan, dus het is te doen. Het wordt nooit supertechnisch, maar
toch is een gravelbike (met 38mm banden) of MTB beter geschikt.
Pieter
Wist je vooraf waar je ging slapen of had je alles voorzien? Zijn er plekken waar je inkopen kan doen, want als ik lees dat de dorpjes uitgestorven erbij lagen, dan vraag ik me af waar je eventuele inkopen kan doen.
Ik denk er serieus aan om deze trip na te doen in de grote vakantie, hopelijk mogen we dan ook weer officieel fietsen door Frankrijk.
Alvast bedankt om deze mooie route te delen.
Tim
Hallo Tim, ik had de overnachtingen niet op voorhand gepland omdat ik het parcours nog niet kende. Ik wist dus niet of ik wel op bestemming zou geraken als ik een overnachting zou hebben vastgelegd. Zo was mijn plan om bijvoorbeeld in 1 keer van Bouillon tot Monthermé te rijden. 65km, leek me doenbaar. Dat plan moest ik bijstellen. Ik raakte die eerste rit maar aan een goede 35km, tot in Membre-sur-Semois, omdat het zo’n uitdagend parcours was. Serieus, op sommige stukken haalde ik nog geen 10km/u gemiddeld. Dus keek ik gewoon elke rit onderweg tot waar ik zou geraken en dan begon ik tijdens pauzes rond te bellen naar hotels en B&B’s. Soms stresserend, zeker omdat veel stampvol zat met de staycation van half Vlaanderen in d’Ardennen. Maar het is toch altijd gelukt, met wat geluk.
– In Membre verbleef ik in Hotel des Roches, een muf Ardens hotelletje waar de tijd in de jaren ‘50 was blijven stilstaan.
– In Fumay verbleef ik bij een Vlaamse familie thuis, maar daar zijn zeker ook mooie hotelletjes in de buurt.
– In Chimay is dit een absolute aanrader: Le Petit Chapitre, een B&B in Belle Époque-stijl, in een eeuwenoud gebouw, op een gezellig pleintje achter de Grand Place en de kerk Collégiale Saints Pierre et Paul van Chimay. Vol rariteiten en objecten uit vervlogen tijd. Beetje Moulin Rouge-achtig. Overal voel je de toegewijde creativiteit van uitbaatster Brigitte. Een prachtige ontdekking.
Inkopen: klopt, in die Franse dorpjes was niet eens één winkel. Maar in de Waalse dorpen tussen Bouillon meestal wel, ook al moest ik daar toch soms ook lang rijden voor er één te vinden. Beste is om in Bouillon en Monthermé een goede voorraad in te slaan. Zeker nodig, want vaak is lang rijden zonder enige winkel. In Fumay zijn winkels. En na Fumay: de meeste Waalse dorpjes hadden winkels.
Super dat je overweegt de route te doen! Gewoon doen! Laat weten hoe het geweest is.
Trouwens, deze route is een vervolg op de bestaande Transardennaise die van Malmedy tot Bouillon gaat. De bestaande Transardennaise:
1. Malmedy La-Roche-en-Ardenne:
https://www.routeyou.com/nl-be/route/view/6773918/mountainbikeroute/transardennaise-malmedy-la-roche-en-ardenne
2. La-Roche-en-Ardenne Bouillon:
https://www.routeyou.com/en-be/route/view/332299/cycle-route/transardennaise
3. Mijn toevoeging Bouillon Chimay kan daar dus perfect op aansluiten:
https://www.routeyou.com/nl-be/route/view/8385282/mountainbikeroute/de-nieuwe-transardennaise
In totaal 450km en 8000 hoogtemeters. Het beste van de Ardense natuur in 1 ongelooflijke route. Als je geïnteresseerd bent, kan ik je ook deze lectuur over die 450km aanraden: https://www.facebook.com/pieter.stockmans/posts/10157081371006086 In elke post lees je onderaan waar ik geslapen heb. Zitten een paar pareltjes van B&B’s bij!
(de 450km gaat van ‘rit 4’ tot ‘rit 11’)
Hallo Tim, ik schreef een hele uitleg, maar de reactie wacht op goedkeuring van de moderatie. Duurt wel nogal lang. Hopelijk schreef ik die reactie niet voor niks.
Dag Pieter, is de GPX voor het deel tussen Malmedy en Bouillon ook ergens beschikbaar op deze site?
Hallo Michiel, zie in de reactie aan Tim hiuerboven. Hier nog eens:
Deze route is een vervolg op de bestaande Transardennaise die van Malmedy tot Bouillon gaat. De bestaande Transardennaise:
1. Malmedy La-Roche-en-Ardenne:
https://www.routeyou.com/nl-be/route/view/6773918/mountainbikeroute/transardennaise-malmedy-la-roche-en-ardenne
2. La-Roche-en-Ardenne Bouillon:
https://www.routeyou.com/en-be/route/view/332299/cycle-route/transardennaise
3. Mijn toevoeging Bouillon Chimay kan daar dus perfect op aansluiten:
https://www.routeyou.com/nl-be/route/view/8385282/mountainbikeroute/de-nieuwe-transardennaise
In totaal 450km en 8000 hoogtemeters. Het beste van de Ardense natuur in 1 ongelooflijke route. Als je geïnteresseerd bent, kan ik je ook deze lectuur over die 450km aanraden: https://www.facebook.com/pieter.stockmans/posts/10157081371006086 In elke post lees je onderaan waar ik geslapen heb. Zitten een paar pareltjes van B&B’s bij!
(de 450km gaat van ‘rit 4’ tot ‘rit 11’)
Hallo Michiel, de links naar die gpx-bestanden staan hierboven in de lange reactie aan Tim Rommelaere.
Hallo Pieter,
Merci om deze tocht te delen. Lijkt me super om te doen.
Eind Mei staat ze op de planning.
Jij deed de rit in 3 dagen?
En is kamperen onderweg een optie?
Hallo Pieter, ja, ik deed Bouillon-Membre, Membre-Fumay, Fumay-Chimay. Mensen met een ongelooflijke conditie kunnen dat misschien in twee ritten, maar ik wil toch waarschuwen voor het zware parcours tussen Bouillon en Monthermé. Kamperen langs de Semois is ongetwijfeld mogelijk. Ik zag verschillende campings. Vanaf de stukken in de Maasvallei en Viroinvallei ben ik daar niet zeker van, maar het zal wel mogelijk zijn. Kan je wel vinden op internet.
Dag Pieter!
Hoe heb je je vervoer naar de startplek in Bouillon geregeld vanuit Vlaanderen? En dan ook vanaf het eindpunt Chimay terug naar huis?
Zou de route graag doen in een verlengd weekend maar ben nog praktisch aan het kijken wat het makkijkste is om er te geraken en terug te keren. Auto´s kan je moeilijk achterlaten of niet?
Alvast bedankt!
Hendrik
Hallo Pieter,
Wij hebben ook de transardennaise 1 gedaan en deze was geweldig ( pittig maar leuk ) . Wij denken eraan om ook de Transardennaise 2 te fietsen .
ik heb uw gpx gedownload ( mercie daarvoor ) maar ik had een vraagje.
de route is duidelijk te volgen of komen we soms wat verrassingen tegen ?