Wat zijn de verschillen tussen de nieuwe Tiagra en de oudere Ultegra-groep. Welke is beter? En voor wie?

Het is al jaren haast een feit dat je met minstens een Ultegra op weg moet om serieus te worden genomen. Shimano 105 is voor beginners, Dura-Ace voor de pro’s. Met de komst van de nieuwe 105 kwam daar wel verandering in. Shimano werkt immers al jaren met een ‘tricle down’-politiek. Techniek van de hogere reeks daalt naar de lagere reeks. En we moeten vaststellen dat de nieuwe 105 wel erg hoog scoort. Maar wat als we nog een niveau zakken? En we de huidige Tiagra eens met de ooit zo geroemde Ultegra 10-speed vergelijken?

12-speed

Vroeger was het allemaal gemakkelijker. Je reed met Ultegra en daarmee basta. Toen 9-speed werd ingeruild voor 10-speed ging iedereen mee, want dat was hét van hét. Toen waren de stappen perfect, cassettes tot 28 waren meer dan voldoende en van een ‘compact’ werd er zelfs niet gesproken. Maar het kan verkeren, zei Bredero. Tegenwoordig zitten we aan 12-speed, compact, compact-pro, cassettes tot 34. Noem het maar. Ultegra blijft echter de uitverkoren groep voor de sportieve rijder. Zeker nu die wel erg dicht aanleunt tegen de Dura-Ace ga je met je nieuwe Ultegra dadelijk 5 km/u sneller. Hoeveel snelheid kan je eigenlijk kopen? Zoals we in een vorig artikel beschreven zijn de verschillen erg klein en gaat het vooral om de laatste procentjes in gewicht en een tikje sneller schakelen. Terwijl we hier in Europa dwepen met Ultegra zien we echter dat bijvoorbeeld de modale Amerikaanse wielertoerist vooral met Tiagra rijdt.

Ook vandaag heeft het grote deel van het liefhebberspeloton nog steeds goede herinneringen aan de vroegere Ultegra. En dus is het misschien tijd om de huidige Tiagra 10-speed van Shimano even te vergelijken met de vroeger zo populaire Ultegra 10-speed.

Crankstel

Beginnen we met het crankstel. Wat ons betreft heeft dat de grootste invloed bij de krachtoverbrenging. Het Tiagra-crankstel kreeg het 4-armige ontwerp van de duurdere Shimano-groepen. Dat ontwerp heeft als doel het gewicht in evenwicht te brengen zonder concessies te doen aan de stijfheid. Shimano gebruikt voor de Tiagra niet de gekende Hollowtech-as, het gewicht is dus iets hoger. Het crankstel zelf is dan weer wel identiek aan dat van de hogere groepen. We mogen er dus van uitgaan dat het Tiagra-crankstel stijver is dan dat van de oude Ultegra. Wel is door de tandwielen het schakelen iets minder dan bij de hogere groepen.

Terwijl je naargelang de groep een steeds hogere graad van afwerking en coating krijgt, is dat bij de Tiagra een dikke nikkelcoating. Het tandprofiel is wel aangepast aan de nieuwe Hyperglide-X ketting. Dankzij het extra materiaal en die coating gaat een Tiagra-tandwiel wel langer mee dan zijn dunnere en sneller schakelende collega’s. In tegenstelling tot Shimano’s duurdere groepen heeft de Tiagra 4700/4720 ook de optie voor een 3-voudig crankstel. Wie nog meer versnellingen nodig heeft dan een standaard compact crankstel kan bieden, kan met deze triple elke steile berg bedwingen.

Remmen en derailleur

De Tiagra 4700 Dual Control-hendels zijn ontworpen met de Dura-Ace R9000 in het achterhoofd. Waarom zou je immers iets opnieuw ontwerpen als je al iets uitstekend hebt en er enkel andere materialen voor hoeft te gebruiken? Dat zorgt voor een verbeterde ergonomie en het zorgt ervoor dat Tiagra nu over volledige interne kabelgeleiding beschikt. Inwendig gebruikt Shimano bij de Tiagra minder edele materialen dan op de hogere groepen, maar uiteindelijk is de werking identiek. Het feit dat er, net als bij de 105 R7000, een optie is voor ‘kleine handen’ toont aan dat dezelfde techniek wordt gebruikt.

Ook kreeg de Tiagra-groep eigen hydraulische remmen. Buiten een wat grotere omvang en wat meer plastic binnenin is er geen verschil met de hogere groepen. Terwijl de vroegere Ultegra-remsystemen wel eens last hadden van kleine lekjes en brekende plastic zuigers, lijkt dit bij de nieuwe Tiagra helemaal van de baan. Goed nieuws overigens voor de aanhangers van velgremmen. Volgens Shimano zijn ook de prestaties van de velgrem met 30% verbeterd ten opzichte van de vorige generatie Tiagra, en bieden ze vergelijkbare prestaties als de 105 R5700.

Het ontwerp van de Tiagra-voorderailleur neemt de verlengde hefboomarm over, die we voor het eerst op de Dura-Ace R9000 zagen. Dat zorgt voor een lichtere en dus snellere schakelactie. Terwijl de oude Ultegra bij het schakelen van klein naar groot blad al eens durfde kraken, is dit bij de huidige Tiagra niet het geval. De achterderailleur is verkrijgbaar met een korte kooi (SS) of een middellange kooi (GS). De SS-versie is geschikt voor een cassette van maximaal 11-28T, terwijl de GS-versie geschikt is voor een cassette van maximaal 11-34T. Bij de vroegere Ultegra was dit theoretisch niet haalbaar, maar moest er wat kunst- en vliegwerk aan te pas komen om een 34-cassette te steken.

Nodig?

Bij de nieuwe Tiagra-groep heeft Shimano ook de HyperGlide-X geïntroduceerd. Dat zorgt voor goede en snelle schakelprestaties. De oude Ultegra schakelde erg goed, maar er is geen reden om aan te nemen dat de nieuwe Tiagra het minder zou doen. Bovendien is de ketting van een 10-speed wat dikker en dus wat zwaarder. Maar tegelijkertijd ook wat steviger en een pak goedkoper. Elk jaar je ketting vervangen, wordt dan weer wat aantrekkelijker.

Kortom, wie er niet de laatste procentjes wil uitpersen, is met deze Tiagra eigenlijk meer dan goed bediend. We moeten ons ook eens de vraag stellen of het eigenlijk allemaal wel moet. Kunnen we nu echt niet zonder dat 11-e of zelfs 12-e kroontje? Hebben we echt het beste, het snelste en het lichtste wel nodig? Terwijl het grote verschil bij de hogere groepen wordt gemaakt door de snelheid van schakelen en het gewicht, moeten we er misschien eens bij stilstaan hoe vaak we schakelen tijdens ons wekelijkse ritje. En dat het minder kost om ons gewicht op peil te krijgen dan om een kilo te besparen op onze fiets. Trouwens, de grootste weerstand op onze fiets is onze aerodynamische weerstand. Goede en juist passende kledij levert meer op dan de beste groepset. Al moeten we voor het klimmen toch eens aan dat buikje werken.