In een gravelrace als Unbound is het moeilijk om voorspellingen te maken, maar de kans is reëel dat Peter Stetina zaterdag 1 juni 2024 meedoet voor de prijzen. De 36-jarige Amerikaan zit in bloedvorm en lijkt gemaakt voor deze klassieker. Voor hetzelfde geld had hij nu nog een verdienstelijke renner in het WorldTour-peloton kunnen zijn, maar hij koos ervoor om de vastomlijnde wereld van de weg te verlaten voor het onvoorspelbare avontuur. Het levensverhaal van een ware gravelpionier.
Succes met Contador
Peter Stetina begon met wielrennen in een periode waarin een Texaan het peloton domineerde. Toen Lance Armstrong op het punt stond zijn 7e Tour te winnen, versloeg Stetina zijn concurrent Tejay Van Garderen op weg naar de Amerikaanse titel bij de junioren. 2 jaar later zat hij al bij Team Slipstream, de ploeg die later Garmin zou heten en vandaag door het leven gaat als EF Education – EasyPost. Met nog eens 2 Amerikaanse tijdrittitels bij de beloften op zak kon hij daar vanaf 2010 ook voltijds aan de slag.
De Amerikaan zou een degelijke knecht worden die 2 keer de Tour, 4 keer de Giro en 2 keer de Vuelta mocht rijden. Van zodra de wegen bergop liepen, werd hij ingeschakeld in dienst of mocht hij zelf zijn kans gaan. Dat was het geval bij Garmin, later ook bij BMC en uiteindelijk 4 seizoenen bij Trek. Hij greep net naast etappewinst in de Ronde van Californië en de Tour de San Luis en zou nooit een echte profwedstrijd winnen.
Natuurlijk maakte Stetina mooie dingen mee. Hij reed aan de zijde van Contador toen die in 2017 als een bezetene aan de Vuelta begon en uiteindelijk afscheid nam van de wielersport met een ritzege op de Angliru. Toch was hij toen al aan het denken geslagen, want zijn vader had tijdens het boulderen op de Left Hand Canyon een zwaar hersenletsel opgelopen en tussendoor miste hij het huwelijk van zijn zus door een hoogtestage. De fun verdween… Zelf zag hij ook af van de stress in het peloton en de druk die bij het profbestaan komt kijken.
Eigen bier
Het moet ergens in april 2019 geweest zijn dat Stetina de switch in zijn hoofd heeft gemaakt. Hij lag in bed met een jetlag, toen ze bij Trek iemand waren verloren richting de Ronde van Romandië en vroegen aan de Amerikaan of hij kon invallen. Eigenlijk zag hij dat niet zitten, want hij was juist teruggekeerd van Europa en zou nooit tijdig in Zwitserland geraken. Bovendien was hij in volle voorbereiding op de Belgian Waffle Ride, een gravelevent in The Flint Hills bij Kansas.
Het was oud-prof Ted King die Stetina had gekieteld met het gravelverhaal en zo stond hij enkele dagen later ook effectief aan de start van deze Waffle Ride, samen met 800 amateurs. Je voelt ‘m al komen: Stetina won de gravelrace. Enkele weken later werd hij zelfs 2e in Unbound, op 9 minuten van Colin Strickland. Later dat jaar reed hij nog gewoon de Vuelta, maar zijn contract werd niet meer verlengd en hij besloot zijn eigen baas te worden met zijn eigen sponsors en zijn eigen branding.
Zo werd de Amerikaan het gezicht van de gravelrevolutie in Amerika. Een match made in heaven, want naast gravelraces houdt Stetina ook van craft beer en heeft hij zelfs zijn eigen label ‘Pete’s Secret Stache’. Het juk van de WorldTour-regels maakte plaats voor de vrijheid van gravel. Trots ging hij al skinnydippend door de natuur, zonder intervaltrainingen of officiële licentie, maar met een glimlach op zijn gezicht.
Officieus wereldkampioenschap
Na de coronabreak stond Stetina opnieuw op het podium van Unbound, dit keer als 3e na Ian Boswell en Laurens Ten Dam. Opvallend: bij zijn 2 podiumplaatsen volgde het parcours altijd de noordelijke route. Dit jaar gebeurt dat voor de 3e keer in 18 jaar. Een gewaarschuwd renner is er 2 waard. Aan de vorm zal het niet gelegen hebben. Stetina won dit jaar de Belgian Waffle Ride in Utah en de Ukiah-Mendo Gravel Epic, maar vooral ook de Traka 360. ‘De Europese Unbound’ verliep nochtans erg incidentrijk door verschillende problemen, maar samen met Rob Britton rolde Stetina iedereen op. Hij kwam uiteindelijk solo aan.
Dat zou de grootste overwinning in de carrière van Stetina zijn. En het WK dan? Voorlopig wil de Amerikaan er niet van weten, want hij verdedigt het karakter van de ‘outlaws’ in zijn gravelwereld. Juist het toegankelijke, vrijgevochten karakter van de discipline is voor hem de kern van het gravel, al beseft hij ook wel dat de inmenging van de UCI het logische gevolg is van het succes van de sport.
Het wordt een iconisch weekend voor de gravelwereld. In de bekendste race ter wereld nemen échte profs als Matej Mohorič en Joris Nieuwenhuis het op tegen oud-profs als Greg Van Avermaet en Laurens ten Dam en pure gravelaars als Piotr Havik en Peter Stetina. Een clash der culturen, maar met slechts 1 winnaar.
