Het vrouwenpeloton kwam 40 jaar geleden, in juni 1984, bij de grote familie van de Tour. 6 Nederlandse rensters lieten hun spierballen zien en eisten 6 van de top 8 plaatsen op in de openingsetappe, met Mieke Havik voorop. De onverzadigbare Oranje-pioniers zouden 15 etappezeges pakken in die historische editie. Terugkijkend op deze epische saga in de aanloop naar de Grand Départ van de Tour de France Femmes 2024 in Rotterdam, sprak de organisatie met een aantal sterren van vroeger, nu en de toekomst. Vandaag: Leontien van Moorsel.
Jeannie Longo
Leontien van Moorsel schittert als 1 van de sterren in het Oranje-sterrenstelsel, met een lijst overwinningen die kosmische proporties aannam. Ook de rivaliteit met haar jeugdheldin Jeannie Longo werd legendarisch. Hun pittigste duel werd uitgevochten op Alpe d’Huez in 1992, met Van Moorsel als winnares in de Tour Cycliste Féminin. En dat slechts 3 jaar na haar enige deelname aan de Tour de France Femmes (1989). De Nederlandse renster uit Boekel sloot haar carrière precies 20 jaar geleden af op de Olympische Spelen in Athene. Daar behaalde ze in de tijdrit haar 4e Olympische gouden medaille behaalde. Haar laatste medaille was brons in de Achtervolging in haar laatste rondje op de piste.
De voormalige wereldkampioene op de weg, nu 52, is bezig gebleven tijdens haar pensioen. “Ik heb veel gedaan sinds ik mijn carrière heb beëindigd”, legt ze uit. “Spreekbeurten, televisie, reclame, ik deed het allemaal… En ik ben uiteraard koersdirecteur van de Amstel Gold Race bij de vrouwen. Ik heb 10 jaar lang een tehuis gerund – het Leontienhuis vlakbij Rotterdam – waar we 100 gezinnen helpen die kampen met eetstoornissen.” Van Moorsel kent deze stoornissen maar al te goed, want ze moest haar carrière op een laag pitje zetten om dezelfde uitdagingen te overwinnen voordat ze in 1998 weer het podium op stormde. Dat verhaal is genoegzaam bekend.
Van Moorsel was anno 1984 14 jaar oud toen de 1e Tour de France Femmes werd verreden. Er blijft haar alvast weinig bij van die editie. “Toen was de mannenwedstrijd het enige dat er voor mij toe deed”, herinnert ze zich. “Ik geloof niet eens dat de vrouwenwedstrijd hier op tv werd uitgezonden. Vrouwenwielrennen was bijzaak in Nederland. Er verschenen een paar artikels in wielertijdschriften, korte vermeldingen in kranten en slechts enkele fragmenten op tv.”
Het grote doel
Wat bracht Van Moorsel ertoe zelf op een fiets te springen? “Koers kijken was niet wat destijds in mijn familie gebeurde. Ik ben beginnen fietsen omdat mijn broer het deed. Hij is een jaar ouder dan ik en ik heb 3 oudere zussen. Als mijn broer naar wedstrijden ging, moesten mijn zussen op mij letten. Uiteindelijk besloten mijn ouders om mijn zussen niet meer op mij te laten passen. In plaats daarvan namen ze me mee naar de koersen van mijn broer. Zo kwam ik in de wereld van het fietsen terecht. Toen zijn fiets te klein werd, kreeg ik die cadeau en begon rond te fietsen in Rotterdam. Ik was toen 8. Zodra ik besefte dat ik een beetje talent had, werd de Tour de France mijn grote doel.”
De droom kwam uit in 1989, toen ze net 19 was. “Wat een inspirerende herinneringen”!”, lacht de geboren Boekelse. “Ik eindigde als 31e, Jeannie Longo was erbij en ik wilde net zo worden als zij. Die Tour deed me beseffen dat ik mits wat gewichtsverlies in aanmerking zou komen voor het podium. Natuurlijk baalde ik toen de Tour het jaar daarop werd afgelast. Maar ik was blij dat er een andere wedstrijd kwam om die leemte op te vullen, ook al had die een andere naam. In 1989 voelde het alsof de vrouwen slechts een opwarmertje waren voordat de mannen op het podium kwamen, wat verre van ideaal was. Daarna kregen we de aandacht die we verdienden: een Tour voor vrouwen.”
Leontien van Moorsel greep de leiding in de Tour Cycliste Féminin van 1992 en gaf die niet meer af. Waar plaatst ze die overwinning op Jeannie Longo op Alpe d’Huez in de Tour Cycliste Féminin van 1992? “1992 was “Dat was mijn mooiste Tourzege”, klinkt het. “Het was zo spannend en motiverend om het op te nemen tegen mijn rolmodel van de jaren daarvoor. Later realiseerde ik me hoe moeilijk het voor Jeannie moet zijn geweest om strijd met een jonge concurrente als ik. Ik had enorm veel respect voor haar als renster. Als individuen zijn we echter uit ander hout gesneden. Onze strijd op en naast de fiets genereerde veel publiciteit voor de vrouwensport. Ons duel op Alpe d’Huez ging de geschiedenis in.”
Rotterdam Peloton
Wat vindt Van Moorsel van de Tour de France Femmes die dit jaar 2024 in Nederland van start gaat? “Geweldig. Ik ben een beetje jaloers op deze generatie. Wat had ik graag de Tour in Nederland gereden! Demi Vollering en ik komen allebei uit deze regio, uit Rotterdam, dus het is echt iets speciaals om de 1e etappe en de tijdrit hier te zien. De Nederlandse rensters van vandaag zijn ook fitter en slanker dan in de jaren ’80. Ze kunnen dus beter klimmen en spelen zo een belangrijkere rol. En ze hebben een lichter frame!” (lacht)
Van Moorsel steunt ook ‘Rotterdam Peloton’, een programma dat vrouwen leert fietsen. Het was belangrijk voor haar om op deze manier betrokken te raken bij de Grand Départ in Rotterdam. Toen ze me 8 maanden geleden vroegen om ambassadeur te worden voor de start van de Tour, wilde ik niet alleen mijn naam eronder zetten, ik wilde ook een daadwerkelijke impact hebben”, laat Van Moorsel optekenen. “Dus vroeg ik om de leiding te krijgen over een project. Er zijn zoveel vrouwen in Rotterdam die niet kunnen fietsen en zo al die onafhankelijkheid missen. Ik wilde ik iets doen om deze vrouwen van A naar B te laten fietsen, zodat zij deze vaardigheden op hun beurt kunnen doorgeven aan de volgende generatie.”
“Ik ben bijvoorbeeld pas na mijn carrière Nederland gaan verkennen op de fiets en heb ontdekt hoe mooi mijn land is. Mijn doel is dat de vrouwen in Rotterdam er op uit kunnen gaan en veel meer kunnen ontdekken dan alleen hun stad. Het is een win-winsituatie.”
WielerVerhaal geeft in samenwerking met partner X²O Badkamers een gesigneerd shirtje weg van de winnaar van het jongerenklassement in de Baloise Belgium Tour. Wat moet je doen om dit te winnen? Stuur het antwoord op onze prijsvraag vóór 16 juni 2024 naar [email protected] met je naam en volledige adres en voorzien van de titel ‘X²O Jongerenklassement BBT’. Prijsvraag: welke veldritmanche is straks nieuwkomer in de X²O Badkamers Trofee 2024-2025?