In het boek ‘Sportleed’ vertellen Kees van Niekerk en Verona van de Leur over alle ellende en narigheid in de topsport. Het is een boek over pech, misbruik en afzien. Helaas komt ook het donkere verhaal van een wielrenster aan bod. En zoals je wellicht al zag aankomen, gaat het bij de vrouw opnieuw over seksueel misbruik.
Misbruik in de topsport
Seksueel misbruik is overal. Helaas blijft ook de sportwereld niet gespaard, denk maar aan de verhalen van de Amerikaanse gymnaste Simone Biles of van de Britse ex-profvoetballer Andy Woodward, die allebei getuigden over misbruik in hun jeugdjaren. Het is natuurlijk een goede zaak dat deze potjes niet langer gedekt blijven, maar het doet wel altijd pijn om enerzijds te lezen wat mensen hebben meegemaakt en anderzijds hoe lang ze hierover gezwegen hebben.
Als wielrenster komt Petra de Bruin (60) aan het woord. Op haar 17e werd ze in haar thuisland al wereldkampioene bij de vrouwen. In Valkenburg klopte ze in 1979 de Belgische Jenny De Smet met een kleine voorsprong en dat jaar werd ze zelfs Sportvrouw van het Jaar. Later zou ze nog een bronzen medaille behalen op het WK Achtervolging en etappes winnen in La Grande Boucle Féminine, zeg maar de Ronde van Frankrijk voor vrouwen in een ver verleden. Daarnaast behaalde ze een resem Nederlandse titels in de Achtervolging.
In december 2016 deed De Bruin haar verhaal bij Nieuwsuur, waarna het verhaal onder meer door de NOS werd opgepikt. Op dat moment is ze 54 jaar en nog steeds blijkt het erg moeilijk voor haar om te praten over die gebeurtenissen. Ze geeft aan hoe ze tijdens haar loopbaan lange tijd seksuele handelingen moest verrichten. Er zouden zelfs verschillende daders geweest zijn.
“Niemand mocht aan mij zitten, hij dus wel”, zo klinkt de bekende uitspraak van de oud-renster. Het gaat over een begeleider die maar liefst 10 jaar lang misbruik van haar maakte. Een fietsenmaker vond het dan weer gebruikelijk dat hij even een tongzoen kreeg en haar mocht betasten in ruil voor het herstellen van een fiets. En bij de KNWU zelf zou er een man geopperd hebben om een betaling ‘in natura’ te verrichten.
Depressief
De Bruin zou eerder al bij de KNWU zijn gaan aankloppen met de feiten, maar een bemiddelingsgesprek liep helemaal verkeerd uit en de vrouw voelde zich zelfs geïntimideerd. In plaats van een schuldbekentenis en excuses krijgt ze een dreigement naar haar hoofd geslingerd. Jarenlang loopt de vrouw rond met het verdriet en sukkelt ze zelfs met een depressie. Gelukkig is ze uiteindelijk toch naar buiten gekomen met haar versie van de feiten. Niet dat het alles zomaar uitwist, maar het leidt op zijn minst tot een beetje financiële steun.
Lisa Plat was tussen 1997 en 2003 vertrouwenspersoon en adviseur bij NOC*NSF, dat is ontstaan uit een fusie tussen het Nederlands Olympisch Comité en de Nederlandse Sport Federatie en waar je feiten van seksuele intimidatie in de sport kunt melden. Zij gaat in het boek in op de gebeurtenissen en erkent ook dat De Bruin niet op de juiste manier werd begeleid. Verder beschrijft ze het typische daderprofiel en legt ze uit hoe seksueel misbruik tot stand kan komen.
Ook de Belgische Tine Vertommen komt aan het woord. De ex-competitiezwemster is Vlaams coördinator van VOICE, een Europees onderzoeksproject ter preventie van seksueel misbruik in de sportwereld. Aan de hand van cijfermateriaal kan zij een beeld schetsen van deze gebeurtenissen in de sportcontext. Zo wordt aangegeven dat grensoverschrijdend gedrag maar liefst bij 1 op de 8 mensen voor komt. Dat is een onthutsend cijfer.
Slachtoffers
Sportleed vertelt verder ook verhalen uit de turnwereld, het atletiek en het voetbal. Fabio Jakobsen, Dylan Groenewegen, Patrick Lefevere, Thijs Zonneveld, Raymond Kerckhoffs en Edo Maas komen eveneens aan bod. In zijn inleiding verwijst Kerckhoffs al naar de gebeurtenissen rond Wouter Weylandt en Frederik Nolf en maakt hij een bruggetje naar andere slachtoffers van de koers, zoals ook Jean-Pierre Monseré.
Vrolijk zal je bij het lezen van Sportleed niet worden. Toch maakt dat het boek niet minder relevant. Anno 2022 durven steeds meer slachtoffers naar buiten komen met hun verhaal. Dat is in elk geval een 1e stap naar het bestrijden van dergelijke misdadigers. De doos van Pandora is geopend, we kunnen enkel hopen dat het toekomstige daders verhinderen zal en het potentiële slachtoffers beschermt.
