Met Milaan-Sanremo staat zaterdag de langste en misschien wel saaiste klassieker weer voor de deur. Traditioneel opent ‘La Primavera’ de strijd om de 5 Monumenten. De Italiaanse lenteklassieker was echter niet altijd de langste wedstrijd van het seizoen. 100 jaar geleden was de koers ‘slechts’ 286,5 km, iets korter dus dan vandaag. In 1919 won de Italiaan Angelo Gremo uit Turijn.
Angelo Gremo kwam uit voor Stucchi-Dunlop. In die tijd werd het wielrennen nog bepaald door fietsconstructeurs en bandenproducenten, die zich ontpopten tot de hoofdsponsors van de renners. Het fietsenmerk Stucchi werd in 1874 opgericht in Milaan door Giulio Prinetti en Augusto Stucchi. Naast de populaire ‘bicicleta’s’ of ‘tweewielers’ maakte de fabrikant ook auto’s en naaimachines. Cosponsor was het wereldbefaamde bedrijf Dunlop, opgericht door de Schot John Boyd Dunlop, die als eerste de opblaasbare rubberband produceerde.
Girardengo
Tijdens de editie van Milaan Sanremo in 1919, verreden op 6 april, was de hemel helder. De dag ervoor had het echter zo zwaar geregend dat de wegen nog onder water stonden. Angelo Gremo reed dat jaar voor dezelfde sponsor als ene Costante Girardengo, een veel bekendere naam in de wielergeschiedenis. Girardengo was dat jaar overgekomen van die andere grote Italiaanse rijwielconstructeur Bianchi.
De bijna 6 jaar jongere ‘Gira’ was een enorm talent en wordt nog steeds als 1 van de grootste Italiaanse wielrenners ooit gezien. Hij werd prof op zijn 19e en finishte meteen als 9e in de Ronde van Lombardije. Het jaar erop won hij al een rit in de Giro d’Italia en werd hij Italiaans kampioen. De carrière van Girardengo werd onderbroken door de Eerste Wereldoorlog. Zijn grootste successen behaalde hij erna.
Waar Milaan-Sanremo vandaag 1 van de moeilijkst te winnen wedstrijden op de kalender is en vaak een loterij genoemd wordt, viel de beslissing ten tijde van Girardengo veel eerder. In die tijd wonnen de sterkste coureurs vaak een hele reeks wedstrijden en dat met minuten voorsprong. Het palmares van Girardengo is alleen al wat betreft Milaan-Sanremo redelijk indrukwekkend. Zo stond hij maar liefst 9 jaar op rij op het podium in Sanremo en won hij de topklassieker 6 keer. Enkel Merckx won hem vaker (7 keer). Daar stopt het echter niet voor ‘L’omino di Novi’ of ‘het kleine mannetje uit Novi (Ligure)’. Hij won 3 keer de Ronde van Lombardije en 2 keer de Ronde van zijn eigen land. Daarbij behaalde hij ook nog 30 ritzeges in die Ronde.
Gregario Gremo
In de editie van Milaan-Sanremo 1919 slaagde ‘Gira’ er echter niet in om te winnen. Op de erg natte wegen reed de Italiaan een aantal keer lek, waardoor hij voortdurend achter de feiten aan reed. Het was zijn gregario (Italiaans voor knecht of gangmaker) Angelo Gremo die nog als enige voor hem uitreed. Toen Girardengo op de capo Berta opnieuw kon komen aansluiten, reed hij wederom lek. Zijn knecht eindigde in Sanremo als 1e met 2 minuten voorsprong en behaalde zo de grootste overwinning uit zijn carrière.
In die tijd was het nochtans vaak de bedoeling dat de kopman als 1e over de streep reed. Hoewel Gremo en Girardengo, ondanks zijn lekke banden, al ver voor de tegenstand uitreden, besloot Gremo niet te wachten op zijn kopman. Er zijn 2 mogelijkheden: ofwel heeft Girardengo zijn ploegmaat aangemoedigd om alleen verder te gaan toen hij de laatste keer lek reed, ofwel zag Gremo zijn kans schoon om uit de schaduw van zijn kopman te treden, althans voor 1 keer.
Armoede
De rest van Gremo’s carrière is in grote mate bepaald geweest door toprenners die in dezelfde jaren de wedstrijden domineerden. Naast Girardengo speelde ook Gaetano Belloni daarin een belangrijke rol. In de Giro van 1920 was Girardengo namelijk al vroeg op achterstand gekomen. Gremo had nu de kans om de Giro te winnen, maar een ijzersterke ‘Tano’ Belloni doorprikte die droom en boog in een loodzware rit van 349 km van Bologna naar Triëst nog een achterstand van bijna 10 minuten om. Belloni, een eeuwige 2e, was ontketend en won de Giro. Gremo verloor maar liefst 42 minuten en daarmee de Giro. Hij zou uiteindelijk als 2e eindigen en zo werd het een verhaal van net niet.
Desalniettemin was Gremo een erg compleet renner; hij won menige wedstrijd. Daarnaast had hij een ijzersterk karakter. Als leider in de Giro van 1914 viel hij zelfs flauw door een ondraaglijke pijn in zijn benen en nieren. Terwijl de reporters rondom hem verzamelden, stapte hij terug op zijn fiets, er rotsvast van overtuigd dat hij de streep zou halen. Zijn vechtlust bleek niet oneindig te zijn. Op latere leeftijd werd hij blind na een auto-ongeluk. De toen 53-jarige Angelo Gremo stierf kort daarna in armoede.
