De wielersport heeft bij monde van de UCI heldere regels in verband met hersenschuddingen, maar ze worden niet altijd gevolgd. De vereniging voor Sport- en Keuringsartsen (SKA) en Gezond Sporten Vlaanderen (GSV) hebben gewacht om te reageren op het incident met Romain Bardet in de Tour de France. Intussen is het tijd voor een krachtige oproep, stelt de SKA.
Meteen nadat Romain Bardet viel in de Ronde van Frankrijk, vertoonde hij symptomen die op een hersenschudding kunnen wijzen. “Op de tv-beelden was te zien dat Romain versuft was en hij zijn evenwicht niet kon bewaren, zelfs niet zittend, want hij leunde tegen het been van een politieman”, stelt dokter Tom Teulingkx, sportarts en voorzitter van SKA. “Toen de renner overeind wilde komen, viel hij opnieuw. Als je dat ziet bij een sporter, met name na een klap op het hoofd, dan moet je rekening houden met een hersenschudding en op een arts wachten.”
Dat is niet gebeurd. Bardet werd door omstanders op de been en de fiets geholpen en reed de rit alsnog uit. Na afloop had hij naar eigen zeggen nog steeds last van hoofdpijn en misselijkheid, en werd hij naar het ziekenhuis gebracht. Uit een MRI-scan bleek dat hij naast een hersenschudding ook een hersenbloeding had. Die was beperkt, anders had het incident nog erger kunnen aflopen.
Wie is in de fout gegaan?
“Alleszins niet Romain Bardet zelf”, stellen SKA en GSV. “Natuurlijk willen veel competitiesporters na een val doorgaan, en al helemaal als je tot de podiumfavorieten hoort in de meest prestigieuze wielerwedstrijd ter wereld. Maar na een klap op het hoofd kán een sporter zijn eigen fitheid niet inschatten, net vanwege het risico op een verstoord denkvermogen.”
De toeschouwers dan? “Van hen mag je niet verwachten dat zij de symptomen van een hersenschudding kennen. De mensen die Romain weer op de fiets hebben geholpen, deden dat allicht met goede bedoelingen, in het heetst van de strijd. Toch zou het voor de burgerzin van wielerfans pleiten, mochten zij — gelet op de vele valpartijen — toch enige notie hebben van de risico’s in hun sport en hoe je daar als getuige mee omgaat.”
ASO
De andere, ongehavende renners in de buurt dragen al wat meer verantwoordelijkheid, klinkt het. “Deelnemers vallen onder de UCI-reglementering en horen paragraaf 5 van de medische regels te kennen. Minstens 3 of 4 renners die gestopt zijn, zien hoe Romain zwijmelt, opnieuw valt en vervolgens door 2 niet-renners op de fiets wordt gehesen en terug in de race geduwd. Minstens 1 collega had daar tegenin moeten gaan. Misschien is er verbaal protest geweest — we horen niet of deze renners iets zeggen en, zo ja, wat — maar ingrijpen deden ze niet.”
Nog meer vragen heeft de SKA over ASO, de organisator van de Tour, die allicht beter had kunnen doen qua naleving van het UCI-reglement. “ASO zou erop moeten toezien dat renners na een zware val snel een medische controle kunnen krijgen door een arts in een volgwagen kort achter het peloton ter beschikking te houden. Stewards en andere koersmedewerkers moeten EHBO kunnen verlenen. Dat houdt in dat ze oog hebben voor een medische noodsituatie, symptomen van een mogelijke hersenschudding bijvoorbeeld, en dat ze die situatie kunnen stabiliseren tot een arts arriveert.”
Oproep
“Wielrennen is niet de enige sport waarin het risico op hersentrauma’s nog onderschat wordt, vooral als het hoofd niet bloedt”, meent dokter Frank Pauwels, voorzitter van Gezond Sporten Vlaanderen. “Ook in het voetbal wordt het in zo’n situatie nog vaak aan de sporter zelf overgelaten om te beoordelen of alles weer oké is, als er geen camera of arts in de buurt is.”
Maar zoals reeds gesteld mogen trainers, verzorgers, scheidsrechters of supporters zich niet op het oordeel van het slachtoffer baseren doordat een verstoord beoordelingsvermogen juist een mogelijk symptoom van een hersenschudding is.
SKA en GSV roepen alle sporters, sportorganisaties en sportieve medewerkers op om er in geval van een mogelijke hersenschudding voor te zorgen dat het slachtoffer zo snel mogelijk wordt onderzocht door een arts alvorens de sporter de strijd of de training eventueel mag hervatten. Het is goed dat steeds meer sporten daar regels voor hebben. De volgende stap is dat die nooit dode letter blijven, in geen enkele sport.