“Wij waren goden voor de mensen, de enige goden die ze van dichtbij konden zien en er een klapke mee doen.” Gevleugelde woorden van Briek Schotte die de haast religieuze beleving van de koers in Vlaanderen illustreren. Vroeger en nu nog steeds. Het Wielermuseum van Roeselare heeft daarom een unieke expo opgezet rond koers en religie.
De beroering die de Ronde van Vlaanderen bij supporters en renners teweegbrengt, is misschien wel het meest treffende toonbeeld van hoe koers innemend wordt beleefd. Op die veertiende zondag van het jaar wordt de markt van Brugge ingenomen door een mensenzee van wielervolgelingen. Jong en oud aanschouwen er de blijde intrede en publiekelijke voorstelling van de wielergoden. Na het startschot trekt de processie zich op gang naar de Vlaamse Ardennen, het wielermekka-van-één-dag. Voor de helden zelf het begin van een kruistocht met kasseistroken, mythische hellingen en valpartijen. Voor velen een lijdensweg. Slechts één bereikt het Allerhoogste en wordt de hemel in geprezen. Op deze ‘Hoogmis van het Vlaamse wielerjaar’ hebben zij zich maandenlang voorbereid. Met soberheid en matigheid als heilige canon. Met training als dogma.
Paterskerk
Het Wielermuseum aan het Polenplein in Roeselare wordt momenteel volledig vernieuwd. Tijdens de renovatiewerken wijkt het museum uit naar de Paterskerk, waar de expo ‘Koers is Religie’ werd opgezet. In de Paterskerk trek je op pelgrimage langs wielerkapellen die je doen stilstaan bij ker(k)miskoersen, wielergoden, gelovige en bijgelovige renners, dopingzondaars, wielerbedevaartplaatsen en… de Ronde Van Vlaanderen als Hoogmis. Onderweg word je getroffen door unieke wielergewaden, de lijdensweg van het wielrennen, overwinningskelken, een peloton van wielergoden en het imposante ‘Croix de Fer’.
De expo ‘Koers is Religie’ brengt topstukken samen uit de collecties van het Wielermuseum, (families van) renners, private en publieke verzamelingen uit binnen- en buitenland. Naar analogie met een kerkbezoek wordt voor een bezoek aan de expo een vrije bijdrage gevraagd. Aan de nieuwe site en expo is een breed programma publieksactiviteiten en een educatieve werking gekoppeld. Koers is Religie. In Vlaanderen en elders. Deze expo bewijst waarom en doet dit aan de hand van twee parcoursen: ‘De Pelgrimage: ommegang van wielerkapellen’ en ‘De Kruisweg: lijdensweg van het wielrennen’. Onderweg word je getroffen door unieke Wielergewaden, een Peloton van Wielergoden en het imposante Croix de Fer.
De Pelgrimage: ommegang van wielerkapellen
In de zijbeuken van de Paterskerk loopt het hoofdparcours van de expo: ‘de pelgrimage’. In een ommegang van tien thematische wielerkapellen wordt duidelijk wat en hoeveel koers en religie met elkaar te maken hebben. Logische thema’s als ‘Bijgelovige renners’ of ‘Bedevaartsplaatsen’ worden afgewisseld met minder evidente items als ‘Zondaars. Doping als doodzonde’ of ‘Ker(k)miskoers. Hoe we de koers aan de ker(k)mis te danken hebben’. Elke wielerkapel is ingevuld met wielermemorabilia. Soms overdadig (‘Gelovige renners’), soms erg sereen (‘Noodlot’), soms voorzien van beeld en geluid (‘Hoogmis van Vlaanderen’).
De Kruisweg: lijdensweg van het wielrennen
Veertien staties en veertien foto’s in de middenbeuk van de Paterskerk portretteren de ‘lijdensweg van het wielrennen.’ In het wielrennen staat het individueel lijden van de hoofdrolspelers immers centraal. Koersen is diep gaan, afzien, de grenzen aftasten en overschrijden. Geen medium dat het lijden beter capteert dan de fotografie. Het decor waarin dit lijden zich afspeelt – een onherbergzaam parcours, onheilspellende weersomstandigheden, een uitzinnig publiek – creëert als vanzelf een dramatische fotofilter. Wielerfotografie bepaalt heel sterk de vaak religieus getinte beeldvorming rond wielrennen. Legendarisch geworden wielerfoto’s lijken blauwdrukken van de kruisafname van Christus of de klassieke piëta-afbeelding van Maria met haar gestorven zoon in de armen.
Peloton van Wielergoden & Croix de Fer
Een formatie in de middenbeuk bestaande uit een resem authentieke koersfietsen van wielerhelden. Een greep uit dit indrukwekkende peloton van wielergoden: Jules Van Hevel, Nicolas Frantz, Antonin Magne, Briek Schotte, Fiorenzo Magni, Rik Van Looy, Rik Van Steenbergen, Eddy Merckx, Jean-Pierre Monseré, Freddy Maertens, Francesco Moser, Johan Museeuw, Peter Van Petegem, Sven Nys, Stijn Devolder, Frank Vandenbroucke, Tom Boonen, Andy Schleck, Sylvain Chavanel, Philippe Gilbert…
Op de plaats van het koor verrijst het Croix de Fer, een metershoog ijzeren kruis van gelaste fietsen. Het Croix de Fer werd samengesteld uit zogenaamde weesfietsen uit het Fietsendepot in Gent. De naam refereert uiteraard naar de legendarische Col de la Croix de Fer (2.068 meter) in de Franse Alpen, die al 17 keer het decor was van de Tour de France en in 2015 zelfs tweemaal werd beklommen.
Overwinningskelken & Wielergewaden
Het Croix de Fer wordt geflankeerd door wielertrofeeën. Ze staan symbool voor de zoete zege na het harde labeur. Ze zijn de kroon op het werk. Het zijn de overwinningskelken van de koers. Met trofeeën van Raymond Poulidor, Sean Kelly, Henri Pélissier, Hugo Koblet, Ferdi Kubler, Franco Ballerini, Stephen Roche, Tom Boonen, Grace Verbeke, Frank Vandenbroucke en vele anderen.
Het Croix de Fer tekent zich af tegen een muur van wielertruien: een kleurrijk wandvullend ‘brandglas’ van heilige wielergewaden achter het koor van de Paterskerk. Enkele van de meest uitzonderlijke relieken: Tom Simpson, Eddy Merckx, Fausto Coppi, Charly Gaul, Gerrie Kneteman, Gino Bartali, Bernard Hinault, Sean Kelly, Marianne Vos, Jef ‘Poeske’ Scherens, Lance Armstrong, Bernard Thevenet, Peter Winnen, Roger De Vlaeminck en Marco Pantani.
MEER INFO
Adres: Paterskerk, Delaerestraat 33, 8800 Roeselare, België.
Web: www.koersisreligie.be
Tarief: vrije bijdrage (naar analogie met een kerkbezoek).
Openingsuren: maart – september | maandag tot en met zondag | 10 – 17 uur ; oktober – februari | maandag tot en met zaterdag | 10 – 17 uur
Museumtuin: Aan de Paterskerk grenst de museumtuin. Picknicktafels bieden groepen en bezoekers de mogelijkheid in openlucht te picknicken of te ontspannen.
