De Nederlandse wielerkampioen Hennie Kuiper (°1949) heeft sinds dit voorjaar een eigen museum. Op zich al een opvallend nieuwsfeit want wielermusea in Nederland zijn nagenoeg onbestaand, een wielercafé met themahoek rond Eindhovenaar Bert Oosterbosch niet te na gesproken. Wat het museum rond de ex-wereldkampioen nog meer uitzonderlijk maakt, is het feit dat het zich op de geboortegrond van de familie Kuiper in Denekamp bevindt. De hoeve werd in 1936 gebouwd maar kreeg recent een compleet nieuwe invulling. Wij van het Wielermuseum Roeselare waren erg benieuwd naar dit innoverend initiatief en trokken de boer op.
Multifunctionele boerderij
Al meteen na onze aankomst blijkt dat de landbouwsector Hennie Kuiper nog steeds nauw aan het hart ligt. Nauwelijks uitgestapt worden we door de wielerlegende naar de dichtstbijzijnde open stallen geloodst. Kuiper aait een aantal koeien over hun snuit en vraagt zich hardop af hoe het nu verder moet met het melkveehouderschap in Nederland. De melkveehouders staan onder druk en dat zint de boerenzoon niet. Daarom ook dat ‘Erve Kuiper’ – de huidige naam van de hoeve waar Hennie opgroeide – koos voor nieuwe, bijkomende functies naast de productie van melk. Het ijssalon op de site is daar het meest in het oog springende voorbeeld van, net als de aandacht voor boerderij-educatie voor kinderen en een speeltuin. De hoeve ligt bovendien pal naast het kanaal en fietspad tussen Almelo en Nordhorn, een opportuniteit waar de mensen achter Erve Kuiper graag op inspelen. De boerderij vormt een perfecte tussenstop voor de vele passerende fietsrecreanten én is 1 van de ‘Vlinderpunten’ in de regio Twente, vertrekpunten om met de 2-wieler de regio te gaan verkennen.
Kleiner is fijner
De uitbaters kiezen bewust voor kleinschaligheid in hun project. Dat is ook het uitgangspunt van het museum rond Kuiper. Toch had het museum er helemaal anders kunnen uit zien. Ruim 10 jaar terug rijpte het idee bij een aantal wielerenthousiastelingen – allen kennissen van Kuiper – om een expo te organiseren rond Hennie. Al snel groeide de gedachte naar een grootschaliger project, wat resulteerde in de Stichting Nationaal Wielersportmuseum, later Huis van de Wielersport geheten. Voor dit project kon de stichting – met de oprichting van een multifunctioneel museum rond de wielersport in Nederland als doel – op heel wat steun rekenen. Maar net dan barst de Rabobank-affaire los.
De dopingperikelen van kopman Michael Rasmussen en rijzende ster Thomas Dekker binnen de ploeg snijden diep in de Nederlandse (wielersport)samenleving. Ook de economische recessie speelt in het nadeel, net als de affaire-Armstrong. Van het vooropgestelde grootschalige project wordt langzamerhand afgestapt. In de plaats daarvan beslist het bestuur zich te concentreren op de figuur van Hennie Kuiper en realiseren ze samen met Hennie naar wat ze zelf noemen een expositie op lokaal niveau. Liever dan een museum spreken zij over het ‘Hennie Kuiper Native’.
De allereerste beker
In april van dit jaar ging het museum gewijd aan Hennie Kuiper open. Eregasten waren onder meer oud-Tourwinnaars Joop Zoetemelk en Jan Janssen maar evengoed vrienden en buren. Het eigenlijke museum werd tijdens de officiële opening aan het oog van de toeschouwers onttrokken door een groot stuk… zwart landbouwzeil. Hennie gniffelt nu nog steeds als hij terugdenkt aan dat moment. Uiteraard is niemand beter dan hijzelf geschikt om ons rond te leiden in zijn eregalerij. Verspreid over vitrinekastjes en aan de muren vind je collectiestukken die verwijzen naar hoogtepunten uit zijn rijk gevulde carrière. Voor Hennie is de Olympische titel uit 1972 de mooiste overwinning. “Dat is het hoogste wat je kan winnen”, vindt hij.
Maar evengoed hecht de Twentenaar veel belang aan zijn allereerste trofee. Groot is het ding allerminst, maar Kuiper vertelt met genegenheid over dit object. “Mijn allereerste beker is eigenlijk wat mij het meeste lief is. Die beker is klein maar staat voor mij symbool voor de sport en hoe het leven in elkaar zit. Die dag ging ik naar die koers enkel en alleen om te leren en ik keerde zowaar terug met een beker. Maar ik heb er echt heel hard moeten voor werken. Ik ging door de regen naar de startplek, zo’n 35 km verderop. Ik mocht daar toen ook eerst niet starten, want ik kwam uit een andere gemeente. Na lang zeuren mocht ik dan toch meefietsen. Ik eindigde 2e en kreeg deze beker. Ik kwam thuis en dacht dat ik de Beker met de Grote Oren, de Europacup, had gewonnen… Zo zielsgelukkig en content was ik.”
Topstukken én koeien kijken
De expositieruimte telt heel wat topstukken: zijn allereerste koersfiets, de bemodderde trui waarin hij Parijs-Roubaix won, een bolletjestrui en andere souvenirs uit de Tour, medailles, trofeeën, de fiets waarop hij Olympisch goud veroverde… Kuiper toont het met enthousiasme. Even enthousiast vertelt hij over Vlaanderen en hoe hij zich door z’n aanvallende manier van koersen ook een halve Flandrien voelt. “Ik vloog er altijd in. Ik heb daardoor koersen gewonnen, maar evengoed koersen verloren. Ook later, als ploegleider, hanteerde ik dat motto. Dat is wat ik trouwens ook zo knap vind aan de bestuursleden hier. In plaats van praten en afwachten zijn zij er dankzij hun doorzettingsvermogen toch maar mooi in geslaagd om dit hier mee te helpen realiseren.”
Naast de vele objecten vind je in de ruimte ook een omvangrijke wielerbibliotheek terug, vrij te raadplegen door bezoekers. Op de muur aan de overkant is Alpe d’Huez geschilderd, de ‘Hollandse’ berg waar Kuiper 2 keer wist te winnen in de Tour. En als klap op de vuurpijl kan je een blik werpen op de lager gelegen boerderijinfrastructuur. Je staat als het ware met je neus pal op de koeien en ziet meteen waar de melk nu precies vandaan komt.
Het Kuiper-project is nog lang niet af. Samen met de familie Kuiper werken de bestuursleden van het Huis van de Wielersport verder aan de uitbating van de site. Op termijn moet deze plek hét trefpunt voor wielertoeristen in de regio worden, met douches en met nieuwe fietsroutes vertrekkende vanop de hoeve. Maar evengoed willen de initiatiefnemers werk maken van een goed uitgebouwde vrijwilligerswerking, die zal instaan voor permanentie en begeleiding van museumbezoekers. Het moge duidelijk wezen: Erve Kuiper gaat een mooie toekomst tegemoet!
Fotomateriaal: Silla Callewaert/ Wielermuseum Roeselare.