Brenta, Cittiglio, Ganna en Induno Olona. Een aantal weinigzeggende dorpsnamen in de provincie Varese, Lombardije. Een aangenaam fietstochtje is hier echter een opportuniteit. Met een aantal meren – zoals het Lago di Ganna of dat van Ghirla, grotten en watervalletjes beschikt de regio over een mooie natuur met zicht op de Zwitserse Alpen. 10 km ten zuiden de stad Varese zelf, overbekend het weg-WK van 2008.
Een zenuwslopende finale en een fantastische demarrage leverden de ietwat slungelige Italiaan Alessandro Ballan in 2008 de titel van campione del mondo op. Het was echter niet de 1e keer dat de wereldkampioenschappen in Varese plaatsvonden. In 1951 was dat ook al het geval. Toen won de Zwitserse wielerheld Ferdi Kübler.
Ondanks de afgelegen klinkende dorpsnamen herbergt niet enkel Varese een band met het wielrennen. 2 van de bovengenoemde dorpjes hebben de eer gekend om de geboorte van een groot wielerkampioen mee te maken. Cittiglio was 1 van die dorpen. Daar werd Alfredo Binda geboren. Tijdens zijn carrière won Binda maar liefst 5 keer de Ronde van Italië, de spankracht nam jaar na jaar af. De organisatie besloot daarop om hem een grote som geld te geven als hij bij de volgende editie thuis zou blijven. Daarnaast is hij 1 van de weinigen – Sagan is de laatste – die er 3 keer in slaagde om wereldkampioen te worden.
Musketiers
Lang voordat Alfredo Binda de grote slokop werd in de Giro, reed er in de regio van Varese een ander toptalent rond: Luigi Ganna. Die werd in 1883 in Induno Olona – vlakbij het dorp met de naam Ganna – geboren als 9e van 10 kinderen. Net als Binda was Ganna aanvankelijk metselaar. Om vanuit zijn geboortedorp op zijn werk in Milaan te raken, reed hij dagelijks meer dan 100 km. Toen hij met diezelfde fiets aan amateurwedstrijden begon deel te nemen, voelde de jonge Italiaan dat het fietsen hem goed af ging en hij besloot zijn werk als metselaar stop te zetten.
In 1905 nam de 21-jarige Ganna deel aan de 1e Ronde van Lombardije ooit. Hij werd er 3e achter zijn landgenoten Gerbi en Rossignoli. Met die podiumplaats won hij een schamele 18 lire. Zijn prestaties werden echter opgemerkt door Edoardo Bianchi, voor wie hij aan de slag mocht gaan. Zijn nieuwe loon bedroeg 200 lire per maand. Samen met Galetti, die hij later in de 1e Giro versloeg, en met Pavesi werd hij 1 van ‘De 3 Musketiers’. Die naam kregen de 3 door de hechte band die ze doorheen de jaren op de fiets uitbouwden. Ondanks zijn knappe debuut in de Ronde van Lombardije slaagde Ganna er nooit in deze herfstklassieker te winnen. In de 5 daaropvolgende jaren werd hij nog 2 keer 2e en 2 keer 3e.
In 1908 nam Ganna voor het eerst deel aan de Tour de France. Hij werd 5e, ondanks de vele valpartijen. In datzelfde jaar vestigde hij het werelduurrecord met een afgelegde afstand van 40,45 km, een record dat 6 jaar standhield. 1909 werd het gouden jaar van de Koning van de Modder, een bijnaam die hij kreeg van zijn fans voor het enorme aanpassingsvermogen waarmee hij wisselende weersomstandigheden overwon. Hij won vroeg op het seizoen al Milaan-Sanremo, maar vooral zijn overwinning in de 1e Giro d’Italia in de geschiedenis van het wielrennen is historisch.
De 1e Giro ging van start op 13 mei aan het Piazzale Loreto in Milaan en bracht de renners in acht etappes en een totaal van 2.408 km terug naar Milaan, waar de Giro op 30 mei zou eindigen. Tussen de verschillende etappes, die toen nog midden in de nacht startten, werden ook een aantal rustdagen gepland.
Fietsfabriek
Ganna won die 1e Giro d’Italia voor Carlo Galetti, die andere musketier, na heel wat mooie duels waarbij hij vaak door lekke banden geteisterd werd. Luigi Ganna werd zo voor Italië wat Maurice Garin voor Frankrijk was, namelijk de 1e winnaar ooit van hun nationale ronde. Opvallend is dat de Giro niet op basis van een tijdsklassement gereden werd, maar op basis van punten. Alle dagklasseringen werden bij elkaar opgeteld; de renner met de minste punten won de Giro. Als het klassement op basis van tijd zou beslist zijn, zou Ganna als 3e en maar liefst 37 minuten achter de winnaar (Rossignoli) geëindigd zijn.
Met het geld dat Ganna het afgelopen jaar gewonnen had, kon hij zich huwen en een kleine fietsfabriek opstarten. Hij nam 7 mensen in dienst die zo’n 3 fietsen per dag konden maken. In de jaren die volgden begonnen zijn prestaties stilaan te verzwakken, deels door pech. Hij werd nog 3e in de 2e Giro nadat hij eveneens 3 etappes kon winnen. Ook in 1913 kon hij nog een 5e plaats uit de brand slepen. Het jaar erop besloot hij zijn carrière stop te zetten en zich volledig te focussen op zijn zaak.
Later bood hij de befaamde Fiorenzo Magni zijn fietsen en begeleiding aan. Magni reed dus een tijdje voor de wielerploeg van Ganna, en won op 1 van diens fietsen de Giro. In 1953 kondigde Ganna aan dat hij zijn wielerploeg zou opdoeken. Amper 4 jaar later stierf hij op 74-jarige leeftijd in Varese. In het afgelegen Induno Olona is de plaatselijke gymzaal in 2007 – 50 jaar na de dood van Luigi Ganna – naar hem vernoemd. In Varese kreeg de beroemde plaatselijke wielerbaan eveneens zijn naam.
Filippo, 3-voudig wereldkampioen
In datzelfde Varese werd in 1961 ook Marco Ganna geboren. Wie zegt u? Marco Ganna was in de jaren ’80 een professionele kanosprinter. In 1984 nam hij deel aan de Olympische Zomerspelen in Los Angeles. Opzienbarende resultaten heeft hij niet behaald. Dat lukt zijn zoon echter wel. In een andere sportdiscipline weliswaar. Filippo Ganna werd een tijdje geleden 3-voudig wereldkampioen op de individuele achtervolging, een discipline in het baanwielrennen. De jonge Ganna werd niet geboren in Varese, maar in Verbania, een paar 10-tallen kilometers ten noordwesten daarvandaan. Even ter verduidelijking: Filippo heeft voor zover men weet geen enkel verwantschap met de historische Luigi Ganna. De enige link is hun achternaam, het talent om hard te fietsen en het feit dat Filippo’s vader wél in dezelfde regio geboren werd.
In de jeugdcategorieën blonk de jonge Ganna al uit in het tijdrijden, nog steeds zijn sterkste punt. Zo won hij dit jaar al de proloog in de Ronde van de Provence. Snoeihard rijden kan hij echter ook op een gewone racefiets. In 2016 won hij Parijs-Roubaix bij de beloften voor Jenthe Biermans – ondertussen ook profwielrenner bij Katusha. Ganna werd zo 1 van de toptalenten van zijn generatie, al moet hij nog werken aan zijn bekendheid op de weg. Daar blijven zijn prestaties nog bescheiden. Naast de vermelde winst van de proloog in de Ronde van de Provence begin dit jaar en een 3e plaats in de Ronde van San Juan vorig jaar, valt er weinig op te merken. In het tijdrijden presteert Ganna echter wel consistent. Bij zijn enige deelnames in de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix in 2018, gaf hij in de 1e open kwam hij in de 2e buiten tijd aan.
Pistier
Het is duidelijk dat de ambities van de Italiaan voorlopig nog in het baanwielrennen liggen. De komende jaren hoeven we op de weg dan ook geen grootse prestaties te verwachten van de boomlange Italiaan. Met zijn 1m93 en bijna 80kg zal Ganna geen grote rondes winnen zoals zijn naamgenoot Luigi. Zijn lengte hoeft in de toekomst weliswaar geen probleem te vormen, gezien de Tourwinst van de slechts 3cm kleinere Bradley Wiggins, die jarenlang een begenadigd pistier was. Of Ganna daar ooit toe in staat is of zelfs de ambitie voor heeft, zal moeten blijken. Gezien zijn lichaamsbouw en zijn prestaties bij de jeugd lijken de voorjaarsklassiekers hem beter te liggen.
Maar voordat hij zijn pijlen op klassiekers als Parijs-Roubaix richt, heeft hij nog een ander hoofddoel: de Olympische Spelen in Tokio in 2020. Dat hij daar medailles gaat veroveren staat als een paal boven water. Op de afgelopen WK’s baanwielrennen in het Poolse Pruszków reed hij in de kwalificaties van de individuele achtervolging (een discipline waarbij 2 renners tegen elkaar strijden om 4km zo snel mogelijk af te leggen), de op 2 na snelste tijd ooit, nadat hij een aantal ronden op koers van het wereldrecord lag.
Wielerbaan
Of de jonge Ganna even legendarisch wordt als zijn naamgenoot die de legende van de Italiaanse wielersport als 1e Girowinnaar inging, zal nog moeten blijken. Dat hij hard met een fiets kan rijden, staat echter vast en dat belooft voor de toekomst. Misschien wordt ooit ook een wielerbaan naar Filippo genoemd, de tijd zal het ons leren.