Over elektronisch schakelen is nog niet alles gezegd. De ene vindt het maar niks, de ander zweert erbij. De veruit populairste groep is de Shimano Di2. Die is verkrijgbaar in 3 wegversies: de 105, Ultegra en Dura-Ace. Ook bij MTB en gravel kennen we Di2-versies die gelijkaardig werken. Wie met Di2 heeft gereden, is doorgaans overtuigd van de voordelen van het systeem. Het zorgt voor een pak luxe, maar ook voor meer sportiviteit. Wij pluizen het even voor jullie uit. Een introductie.
Voordelen
Elektronisch schakelen maakt het leven veel makkelijker. Bij de duurdere racefietsen is het zelfs bijna een plicht om elektronisch schakelen te voorzien. Natuurlijk is er niets mis met mechanische systemen, maar elektronisch schakelen voegt een extra dimensie toe.
De 1e Di2 dateert alweer van 2009 toen de Dura-Ace 7970 werd gelanceerd. Di2 is de afkorting van Digital Integrated Intelligence. Hierbij wordt alles centraal aangestuurd door een soort brein dat op allerlei manieren kan worden ingesteld. Het grote verschil zit hem in de shifters en de derailleurs. De rest van de groep is identiek aan de mechanische groepset. Het grote voordeel is dat je nooit verkeerd schakelt. 1 druk op de knop en meteen gaat de derailleur precies ver genoeg om snel en accuraat te schakelen. Bij mechanisch schakelen kan even niet ver genoeg duwen voor een hoop gekraak zorgen, een wat uitgerekte kabel maakt dat de derailleur niet perfect onder de tandwielen van je cassette staat. En bovendien schakelt Di2 erg snel. Zeker wanneer je sportief of competitief rijdt, levert dat niet te miskennen voordelen op.
Eigen instellingen
Bovendien kan je je Di2 volledig instellen naar je eigen inzichten. Zo kan je een bijkomende bedieningsknop plaatsen buiten de shifters op je stuur. Daarbij kan je ook elke schakelknop instellen naar eigen believen. Zolang je maar niet vergeet dat je derailleur 2 richtingen moet worden uitgestuurd. Je kan de knoppen voor de achterderailleur instellen om 1, 2 of 3 tandjes op of af te schakelen wanneer je de knop ingedrukt houdt. Of om ze gewoon door te laten lopen. Aan jou de keuze.
Terwijl je in de vorige versie via de interface in het stuurprogramma diende te gaan, kan dit nu via de nieuwe E-TUBE app. In de vorige versie ging je via de interface op de junctionbox in het bedieningsprogramma. Lichtjes gaven aan in welk programma je zat: instellingen of werking. Je moest dus goed weten hoe en waar te klikken om de instellingen aan te passen. Er was de mogelijkheid om een bijkomende unit te plaatsen waardoor je via bluetooth de instellingen kon veranderen, maar die bijkomende unit moest een plaatsje vinden in de downtube.
Dat is nu allemaal verholpen met de nieuwe Di2-versie. Het brein van het systeem verhuisde van de batterij naar de achterderailleur en kan nu met de app via bluetooth aangestuurd worden. Bij het nieuwe systeem werken de shifters draadloos en krijgen ze hun stroom van een knoopcelbatterij en niet meer via een kabel zoals voordien. Dat maakt de installatie heel wat makkelijker. De kabel van de batterij naar beide derailleurs is er nog steeds. Volledig draadloos is de nieuwe Di2 dus niet. Het systeem wordt ‘wakker’ gemaakt met een druk op de shifter. De 1e keer duwen doet je versnellingen dus niet veranderen. Na 30 minuten inactiviteit gaat het systeem weer in slaapmodus.
Shifters
Met de app kan je dus die shifters zelf instellen. Zo kan je bijvoorbeeld de shifters instellen om links op te schakelen en rechts terug te schakelen. De shifterlepels zijn relatief klein en zeker met dikke handschoenen is het soms zoeken naar de juiste shifterlepel. Maar dan moet je er wel bij bedenken dat je dan de voorderailleur op synchro-shift moet zetten. Daarmee schakelt de voorderailleur automatisch naar groot of klein blad, terwijl hij de achterderailleur automatisch enkele tanden laat compenseren. Je schakelt dan als het ware sequentieel. Alle schakelstanden volgen elkaar op, dus zonder overlapping.
Shimano heeft ook een crash-check ingebouwd. In geval van een crash slaat je derailleur naar binnen. Om zeker te zijn dat er geen schade is, kan je daarna je derailleur door het crashprogramma sturen waarbij de werking volledig wordt gecontroleerd.
Op de shifters van Dura-Ace en Ultegra vinden we boven op de hoods knoppen die we via de app ook weer zelf kunnen instellen. Die vind je niet op de 105 Di2. Je kan ze instellen om te schakelen, maar ook om je fietscomputer te bedienen. Met een druk op de knop kan je zo door je datavelden scrollen. Zeker wanneer het spannend is en je toch een ander dataveld wil checken, kan dit interessant zijn. Of je kan er je camera, je verlichting of eender welk bluetooth-accessoire mee bedienen.
Download
We starten met het downloaden van de E-TUBE Cyclist app in de iOS of Android app-store. Op onze nieuwe 12-speed achterderailleur houden we de knop enkele seconden ingedrukt. De LED gaat blauw flikkeren, waarmee het systeem aangeeft dat het in Bluetooth LE communicatiemodus staat. Daarna kan je het volledige intuïtieve menu doorlopen en zoeken naar de instellingen die je wilt veranderen. Je kan er dan ook vrij makkelijk je fietscomputer mee verbinden. Bij Garmin, Wahoo, Sigma en Bryton stellen zich geen problemen. Sinds Hammerhead tot de SRAM-stal behoort, heeft Shimano echter de toegang het protocol geweigerd.
Om de status van de shifterbatterij te controleren (1 bij Ultegra/Dura-Ace en 2 bij 105) moet je even op de shifter blijven duwen. Aan de voorzijde licht een LED-lichtje op dat de lading aangeeft. Groen betekent tussen de 11 en 100%, rood tussen 1 en 11%, niets is… niks meer.
Het loont dus zeker de moeite om even naar de zeer duidelijke gebruiksaanwijzing van de Di2 te gaan op de website van Shimano. Je vindt er een volledige en erg duidelijke uitleg over welke mogelijkheden het Di2-systeem en de app hebben – en je kan de app er ook downloaden. Di2 is wel degelijk meer dan alleen maar wat luxe.
