Geen man op twee wielen die op dit moment meer tot de verbeelding spreekt dan kersvers wereldkampioen Peter Sagan. Een rockster op de fiets, een vat vol gekke fratsen en bovendien het grootste talent van zijn generatie. Van Žilina naar Richmond: een portret van wonderkind ‘Peto’ in tien etappes.
Etappe 1: Žilina – Karlsberg
26 januari 1990. Žilina, een provinciestad in het noordwesten van Slovakije, is thuis en heimat voor de familie Sagan. Van zodra de zijwieltjes eraf mogen, wordt de tweewieler de beste vriend van de jonge Peter, geboren op 26 januari 1990. Zijn twee jaar oudere broer Juraj, die later ook bij profploegen Liquigas, Cannondale en Tinkoff-Saxo geen meter van zijn zijde wijkt, is zijn gids in het plaatselijke heuvelland.
Het wegwielrennen kent amper een traditie in het jonge Slovakije, dat zich pas in 1993 losrukt uit Tsjecho-Slowakije. Fietsen gebeurt er voornamelijk op onverharde wegen en in het veld. Tijdens zijn eerste jaar als junior valt ‘Peto’ vooral op door zijn materiaalkeuze. De mountainbike van zijn zus Danka, tennisschoenen en wijde, felgekleurde t-shirts. Toch volgen de resultaten al snel. Een greep uit 2007: nationaal juniorenkampioen in het veld én op de weg, derde in het Europees kampioenschap mountainbike, maar ook een overwinning in de sterkbezette Duitse wegwedstrijd Trofeo Karlsberg. Behendig in bochten en afdalingen, een groot wattage op het kleine verzet en het vermogen om lange tijd in het rood te pedaleren: off road fietsen legt Peter Sagan geen windeieren.
Etappe 2: Diegem-Treviso
30 december 2007. Luide bassen vanuit een feesttent, de eerste lege bekertjes bier langs het parcours, slechts een handvol geïnteresseerde crossliefhebbers aan de dranghekken. Het veldrijden brengt de 17-jarige Peter Sagan ook naar Vlaanderen, waar de sport meer is dan een winters intermezzo. In de cross van Diegem is hij in 2007 als junior zelfs aan het feest. De Nederlander Tijmen Eissing en de Zwitser Matthias Rupp mogen mee het podium op. Veel bekijks heeft dat ook nu niet.
Voornaamste tegenstander in het veld is het Franse raspaardje Arnaud Jouffroy, die zich in 2008 in het Noord-Italiaanse Treviso tot wereldkampioen kroont. Op een gebetonneerd parcours strandt Peter Sagan in het wiel van de Fransman. Jouffroy wordt later aan de groene tafel nog wereldkampioen bij de beloften, maar zal het veldrijden met een kapotte knie via een achterpoort verlaten. Zijn Slovaakse concurrent zet dan weer reuzenstappen op de weg. Na een overwinning in de Poolse Mazowska-ronde, waar ook profs meerijden, en een tiende plaats op het WK onder 23, lijft Liquigas-Cannondale eind 2009 het goudhaantje in.
Etappe 3: Pernes-les-Fontaines – Aix-en-Provence
12 maart 2010. Geluk schuilt soms in een klein hoekje. De sleutelbeenbreuk van ploegmaat Maciej Bodnar maakt dat neoprof Peter Sagan aantreedt in Parijs-Nice. Toch dwing je geluk soms ook af. In de vijfde etappe naar Aix-en-Provence gelooft ‘Peto’ zijn eigen benen niet: op een laatste heuveltje, drie kilometer voor de finish, springt hij weg uit een select peloton. Adieu met het handje, ze pakken hem niet meer terug. Twee dagen eerder had Sagan al een eerste keer geïmponeerd, door samen met Nicolas Roche en Joaquim Rodriguez het hazenpad te kiezen, en beide heren in de sprint simpelweg te overklassen.
Zijn prestaties in de Koers naar de Zon – twee etappezeges, een tweede en een derde plaats én de groene puntentrui – doen de verwachtingen rond zijn persoon pijlsnel rijzen. Vooral de manier waarop hij moeiteloos in het profpeloton rondrijdt, met bravoure en branie, doet de wielerwereld dromen van een nieuwe Hinault, Merckx of Armstrong. En Sagan? Die haalt daarbij de schouders op. Winnen is leuk, het verdrijft de verveling van al die uren op de fiets.
Etappe 4: Brig-Glis – Grindelwald
13 juni 2011. De derde etappe van de Ronde van Zwitserland leidt het peloton naar hoogtes boven de 2.000 meter, over de Grimselpas en de Grosse Scheidegg. In een uitgedunde kopgroep rijden de verwachte klimgeiten naar boven: Poels, Fuglsang, Ten Dam en Andy Schleck. In hun wiel: een vlot rijdende Slovaak. Met Jan Bakelants als springplank gaat Damiano Cunego voor de solo, passeert als eerste de top en werpt zich als een steen in de afdaling. Wanneer hij enkele kilometers lager de blik vangt van Peter Sagan, voelt Cunego de bui al hangen.
In 2011 profileert Sagan zich steeds sterker als alleskunner. In de proloog van de Ronde van Zwitserland strandt hij in Lugano op 4 tellen van Fabian Cancellara; in het hooggebergte rijdt hij met de besten mee; in de sprint maakt hij steeds meer progressie. Later die zomer wint hij op overtuigende wijze de Ronde van Polen en zet hij drie zegestreepjes achter zijn naam in de Vuelta.
Etappe 5: Luik-Seraing
1 juli 2012. Draaien met het vingertje, zwiepen van links naar rechts, knarsetandend blijven beuken. Hoezeer gele trui Fabian Cancellara er ook toe gebaart, de jonge Slovaak wil van geen overnemen weten. De Zwitser heeft een dag eerder de proloog van de Tour in Luik naar zijn hand gezet, en wil zijn voorsprong maar wat graag uitdiepen in de eerste etappe naar Seraing. Cancellara zet aan op de laatste côte, Sagan schuift dribbelend mee en gebruikt de Zwitser als locomotief. In de laatste hectometers springt hij weg naar een eerste Tourzege. Het aanstormende peloton ziet nog net hoe Sagan al dansend, de handen op de schouders als een kippetje, de meet overschrijdt.
Slim, sluw of arrogant? De banbliksems van Cancellara komen achteraf zijn richting uit. Tourdebutant Sagan laat de kritiek van zich afglijden en toont zijn criticasters die week zowel in Boulogne-sur-Mer als in Metz dat zijn succes geen toeval is. In de groene puntentrui verzorgt hij het spektakel: als ‘running man’ en lycragroene Hulk geeft hij zijn zeges extra kleur. De fans, die hebben een hofnar gevonden.
*** De showman in Peter Sagan ***
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=s0yQ396Qwc0&w=560&h=315]Etappe 6: Milano – Sanremo
17 maart 2013. Het regent oude, koude wijven in Milaan. De winterse zeelucht die over het achterland van Ligurië blaast, doet het profpeloton onderweg naar Sanremo al rijdend bevriezen. Valhelmen hangen vol met ijs, bidons zijn gevuld met warme thee. De barre omstandigheden vragen om een neutralisatie: heel wat rillende renners zullen de ploegbus bij de hervatting niet meer uitkomen. Dan al duidelijk: de meest turbulente Milaan-Sanremo in jaren is er geen voor doetjes. Onder een grijs wolkendek, zonder verdere sneeuwval, breekt de koers uiteindelijk pas open in volle finale. Na de beklimming van Cipressa en Poggio rest nog een elitegroepje van zes, waarin Sagan en Cancellara elkaar geen duimbreed toegeven. Sagan versnelt dominant vanuit het zadel, Cancellara plooit zich dubbel. De rekening van Seraing is duidelijk nog niet vereffend. Stannard, Paolini, Chavanel en Ciolek lachen in een verkleumd vuistje.
In de sprint komen de Slovaak en de Zwitser in die volgorde net te kort. Het is de Duitse machtsmens Gerald Ciolek die de bloemen pakt, na een ware uitputtingsslag. Voor de verzamelde wereldpers verbijt de 23-jarige Sagan, zo dicht bij een eerste klassieke zege, zijn diepe ontgoocheling. Overmoed, een jeugdzonde?
Etappe 7: Brugge-Oudenaarde
31 maart 2013. Wie de kasseistroken niet kent en de heuveltjes laat betijen, komt bedrogen uit in de Vlaamse voorjaarsklassiekers. Ervaring scheelt een slok op de borrel. In de lente van 2012 vormt Peter Sagan de uitzondering die deze wielerregel bevestigt. Als groentje sprokkelt hij gretig ereplaatsen. Een knappe tweede plaats in Gent-Wevelgem, na een fluks sprintende Boonen, doet dromen van meer. Een derde plaats in de Amstel vormt in 2011 de bekroning van zijn voorjaar.
Tijdens de Ronde van Vlaanderen van 2013 clashen de Tank uit Bern en de Hulk uit Žilina opnieuw met elkaar. Cancellara had eerder dat jaar genoeg aan een splijtende demarrage in de E3-prijs, Sagan deed het hem twee dagen later na in Gent-Wevelgem. In Vlaanderens Mooiste, op de laatste beklimming van de Paterberg, wegen de machtsverhoudingen uiteindelijk door in het voordeel van de Zwitser. Eerst moet Jürgen Roelandts de rol lossen, een paar meter hoger kraakt ook Sagan. De top-3 is gekend. Op het podium toont Sagan zich een guitige verliezer. Een kneepje in de billen van bloemenmeisje Maya veroorzaakt een kleine mediastorm. ‘Peto’ de clown heeft andermaal toegeslagen.
Etappe 8: Cascina – Arezzo
8 maart 2014. Zijn hoofd vult zich met donderwolken wanneer Michal Kwiatkowski, de Poolse kampioen, meter voor meter terrein op hem wint. In een felbevochten Strade Bianche in Toscane woekert Peter Sagan met zijn krachten. Hij dunt in de finale persoonlijk de kopgroep uit, tracht meermaals weg te geraken op een van de onverharde strade, maar heeft onderweg veel energie verspild. Hij krijgt met Kwiatkowski een te duchten waakhond aan zijn been. Op het steilste gedeelte van de slotklim naar de Piazza Del Campo van Siena valt Sagans plan uiteindelijk in duigen.
Sagan en Kwiatkowski zijn geen onbekenden voor elkaar, integendeel zelfs. Als junioren trokken ze meermaals het laken van internationale wedstrijden naar zich toe. Sagan profileerde zich toen al als veelwinnaar, Kwiatkowski als de betere klimmer en tijdrijder. De straffe punch van Kwiatek in de Strade Bianche laat dan ook heel wat oude rivaliteit opnieuw oplaaien. Zes dagen later doet het peloton in Tirreno-Adriatico opnieuw Toscane aan, ditmaal het stadje Arezzo. Op een steile aankomst knalt een geprikkelde Sagan de anderen los uit het wiel, Kwiatkowski voorop. Het steekspel tussen de Pool en de Slovaak is nog lang niet uit.
Etappe 9: Bourg-de-Péage – Gap
20 juli 2015. Op eigen risico uit te proberen. In volle afdaling je gewicht naar voren werpen op je fiets, je neus haast op je stuurpen en je zitvlak in de lucht, terwijl je met gebogen benen de pedalen blijft ronddraaien. In de afdaling van de Col de Manse, de steile afsluiter van de 16e Touretappe, zoeft Peter Sagan als een dolgedraaide bolide naar Gap. Achter hem moet Jarlinson Pantano alle zeilen bijzetten om het achterwiel van de Slovaak in het zicht te houden. Met een 5e tweede plaats is Sagan dé renner die de Tour van 2015 kleur geeft. Mee in de aanval waar dat kan, punten sprokkelen voor de groene trui, dalen op het scherpst van de snee.
Sinds zijn debuut in 2012 botert het op een bijzondere manier tussen Sagan en de grootste Franse rittenkoers. Na de etappe naar Albi in 2013 lukt het hem immers niet meer om een ritzege op te eisen. Wel kan hij op zijn vijfentwintigste al een vierde groene puntentrui op zijn palmares bijschrijven en komt hij op gelijke hoogte met Sean Kelly. Zijn zegeteller in de Tour staat slechts op 4 etappes, zijn applausmeter trilt wel al jaren in het rood. Een gekleurde baard, passend bij een nieuwe groene trui? Een wheelie op de flanken van de Mont Ventoux? Een borstklop uit de film The Wolf of Wall Street? U vraagt het, Sagan draait.
*** Sagans spectaculaire afdaling van de Col de Manse ***
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=Px2R415BWrQ&w=420&h=315]*** Sagans Wolf of Wall Street-interview ***
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=UZuZ-z3sKVU&w=560&h=315]Etappe 10: Richmond – Richmond
27 september 2015. Nederland, België, Spanje… . Elk van de grote landenformaties neemt op het snelle WK-parcours van Richmond, Virginia, zijn verantwoordelijkheid aan de kop van het peloton. De koers controleren en hard maken, lijkt de beste optie om vervelende klanten vroegtijdig overboord te kieperen. Tenzij die tegenstanders incognito weten te volgen en, na 250 kilometer wedstrijd, plots de neus aan het venster steken. In de laatste ronde schiet Zdenek Stybar naar voren op de kasseitjes van Libby Hill Park. In zijn zog weet een handvol topfavorieten aan te sluiten. Op 23th Street acht Greg Van Avermaet zijn moment gekomen, ware het niet dat Peter Sagan hem met overmacht remonteert. ‘Peto’ gooit vervolgens zijn daalkunsten in de strijd, worstelt zich Governor Street op en weet zich de verdiende winnaar.
Als een rockster overschrijdt de nieuwe wereldkampioen de finishlijn. De fiets, hop, in de handen van een verzorger. De lange manen mogen los, de valhelm vliegt het publiek in. De high fives van zijn collega’s stromen toe. Liefje Katarina werpt zich in de handen van haar Peter Sagan, en kust hem gretig op de mond. Een ongezien tafereel in het moderne wielrennen. Eindelijk nestelt de hofnar zich op zijn troon.
*** Sagans WK-feestje***
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=n3WDLWX8qrQ&w=560&h=315]Fotomateriaa: Davy De Blieck.