Toen in 2020 het eens zo grote Mavic door de rechtbank insolvent werd verklaard en onder curatele werd gesteld, werden er heel wat vragen gesteld naar het hoe en waarom. Vragen die weer naar boven kwamen toen duidelijk werd dat na meer dan 50 jaar (!) de overbekende gele assistentiewagen in de Tour de France vervangen zou worden door het blauw van concurrent Shimano. Hoe is het zo ver kunnen komen dat het in Annecy gestationeerde en eens zo roemrijke Mavic tot degradant werd veroordeeld?
In 1889 starten de broers Leon en Laurent Vielle hun bedrijfje in vernikkeling van metalen delen. Vrij snel produceren ze ook fietsonderdelen. Lees: spatborden. Het bedrijf floreert en wanneer Charles Idoux en Lucien Chanel in het bedrijf stappen, nemen zij de leiding over het fietsgedeelte. De gebroeders Vielle richtten het EMR (Etablissement Metallurgique de Rhône) op en Idoux en Chanel splitsen de fietstak af onder de naam Mavic (Manufacture d’Articles Vélocipédiques Idoux et Chanel). Maar techniek en zakendoen gingen ook in die tijden niet altijd samen.
Zo wordt al snel een nieuwe CEO (toen nog president) aangesteld: Henry Gormand. Die beheert echter beide bedrijven, maar in 1920 neemt hij Mavic over. Bij EMR zet Gormand in op vernieuwing en introduceert hij de verwerking van aluminium. Terwijl EMR vernikkeld metaal produceert en onder de merknaam AVA aluminium sturen produceert, bouwt Mavic hoofdzakelijk… pedaal aangedreven speelgoedauto’s. Toch start Gormand bij Mavic de ontwikkeling van aluminium velgen.
In 1926 is het dan zover: de 1e aluminium velg komt op de markt. Het bedrijf telt ondertussen een 20-tal werknemers, maar dat aantal verdubbelt op korte tijd. Maar wanneer Mavic door middel van een nippel de krachten ter hoogte van de spaakdoorvoering weet te verspreiden, wordt een nieuwe weg ingeslagen. Mavic wil deze innovatie patenteren, maar amper 2 uur vooraleer zij de nodige papieren op het patentbureau bezorgen, laat de Italiaan Mario Longhi hetzelfde patent op zijn naam registreren. Gelukkig voor Mavic is die bereid om de Fransen de licentie te geven.
Antonin Magne
In 1934 test Antonin Magne de eerste velgen in duraluminium uit tijdens de Tour de France. Tegen alle reglementen in, maar de Fransen hebben er wat op gevonden. Met een laagje verf lijken de velgen perfect op de (reglementaire) houten exemplaren van de concurrentie. Houten velgen zijn licht maar (te) flexibel, terwijl stijve stalen velgen zowat 1,2 kg wegen. De aluminium velgen waarmee Magne het geel wint wegen slechts 750 gram. Het jaar erop wordt het reglement gewijzigd en rijdt iedereen met dural-velgen van Mavic.
Maar het feit dat de wielenmarkt een niche is, verhindert een sterke groei. Na de oorlog moet alles weer opgestart worden en breken er harde tijden aan. Toch slaagt Henry Gormand erin om het bedrijf te redden en blijft de naam Mavic onlosmakelijk verbonden aan kwaliteit en topprestaties.
In 1964 komt Henry’s zoon Bruno aan het hoofd van Mavic. Die zorgt voor een nieuwe wind en, enthousiast als hij is, zet volop in op innovatie. Betere rondsels op de spaken, speciale velgen exclusief voor het profpeloton gaan hard-geanodiseerde SSC Parijs-Roubaix velgen vooraf. Die velg wordt jarenlang als de top in de wielerwereld beschouwd. Ondertussen is MAVIC de eerste om een aerodynamisch wiel te bouwen in glasvezel versterkt kunststof.
Uren tv-reclame
Maar in tegenstelling tot 1934 worden de reglementen niet aangepast en wordt het wiel in een schuif opgeborgen. Wat later volgt de 1e velg met dubbele brug. Die moet ervoor zorgen dat de nieuwe Michelin-tubes vast blijven zitten. Die tubes kunnen op een nog hogere druk opgepompt worden, wat minder rolweerstand oplevert. Door die hogere druk scheuren immers conventionele velgen, maar Mavic zorgt weer voor een oplossing.
Bruno Gormand is een volleerd koopman en weet zijn waar goed te slijten. Tijdens koersen voorziet hij aan de start een neutrale en vrije service stand, maar door toeval komt hij op een idee dat hem jarenlang de nodige aandacht genereert. Een bevriend ploegleider krijgt voor de start van een wedstrijd zijn auto niet aan de praat. Bruno Gormand stelt onmiddellijk zijn eigen bestickerde wagen ter beschikking, maar tegelijkertijd gaat er hem een lichtje op. Wat als die auto nu eens altijd kan meerijden? Zo kan hij zowat iedereen snel van nieuwe wielen voorzien.
En in 1977 is het dan zover. De gele Mavic-auto met wielen en gele fietsen wordt gelanceerd en wordt een begrip in de Tour. Een schot in de roos. De uren tv-reclame en de groei van het recreatieve fietsen doet de rest. Al gauw wordt er een nieuwe fabriek gebouwd en in 1979 worden er per dag zowat 4.000 velgen geproduceerd. Mavic heeft een marktaandeel van 65% en voorziet 25 profploegen van wielen. Bruno Gormand’s besluit om zijn technologie door de productie in minder performant materiaal ook voor de gewone man ter beschikking te stellen, slaat aan. Zelfs de beroemde SSC Parijs-Roubaix is nu voor iedereen bereikbaar.
Maar hoe is het dan zo faliekant kunnen aflopen?
Lees hier het desastreuse vervolg op wat ooit een successtory was.
